laatste wijziging: 26-01-2023

016 Rawls – rechtvaardigheid

  Boek: Een theorie van rechtvaardigheid - 1971
Auteur: John Rawls - ISBN 90 5637 695 0 - 577 bladzijden

9 Hoofdstukken

87 paragrafen

BRONNEN:

De Amerikaanse filosoof John Rawls (1921 – 2002) houdt zich bezig met de vraag naar rechtvaardigheid. Stel je voor dat je niet weet wat je positie in de samenleving is. Welke regels zou je dan rechtvaardig vinden? Dat is het gedachte-experiment waar Rawls ons toe uitnodigt.

Rawls’ algemene doelstelling met Een theorie van rechtvaardigheid is het presenteren van een conceptie van rechtvaardigheid [rechtvaardigheid als billijkheid] die de gangbare theorie van het sociaal contract, zoals die bij Locke, Rousseau en Kant te vinden is, veralgemeniseert en op een hoger abstractieniveau brengt.

Meer in het bijzonder is zijn doelstelling het geven van een overtuigende omschrijving van fundamentele rechten en vrijheden en hun prioriteit, evenals het integreren van die omschrijving met een voorstelling van democratische gelijkheid. Hiervoor zet hij een theorie op met beginselen, prioriteitsregels, en een beschrijving van bijhorende subjectie (hetgeen onderworpen is aan de beginselen), namelijk: de basisstructuur en de schaarse primaire sociale goederen. De basisstructuur staat voor de manier waarop de belangrijkste sociale instituties fundamentele rechten en plichten verdelen en de toewijzing van voordelen uit sociale samenwerking bepalen; het schaars primair sociaal goed is een goed dat ieder rationeel mens geacht wordt te wensen. Het kan normaal gesproken altijd worden gebruikt, wat voor rationeel levensplan een persoon ook heeft. Zonder te kijken naar de details van rationele plannen wordt aangenomen dat er diverse zaken zijn waar hij liever meer van heeft dan minder, veelal schaarse primaire sociale goederen. De schaarse primaire sociale goederen zijn, om ze in brede categorieën te plaatsen, rechten, vrijheden, kansen, inkomen en vermogen, evenals het gevoel van eigenwaarde.