Koning van Utopia – 2016 – Hans Achterhuis
Auteur: Achterhuis, Hans
Boek: Koning van Utopia , nieuw licht op utopisch denken. - 2016
Behandeld: Tijdens de sessie van "Senia Groningen" in Groningen
op maandag 28 januari 2019
Bronnen:
- Nieuw Atlantis – Francis Bacon
- https://janux.nl/filo/index.php/400-renaissance-1300-1650/410-humanisme/415-1478-1535-more/
recensies:
- http://www.thomasheij.nl/tekst/recensie-koning-utopia/
Veronderstellingen bij dit boek gelezen te hebben zijn :
- Lof der Zotheid – 1511 – Erasmus
- Utopia – 1515 – More
- Het nieuwe Atlantis – 1626 – Francis Bacon
- Wij – 1921 – Zamjatin – https://nl.wikipedia.org/wiki/Wij_(roman)
- Heerlijke nieuwe wereld – 1932 Aldous Huxley – – https://nl.wikipedia.org/wiki/Brave_New_World_(roman)
- 1984 – 1948 – George Orwell – https://nl.wikipedia.org/wiki/1984_(boek)
- De kracht van Atlantis – 1957 – Ayn Rand
- De Cirkel – 2013 – Dave Eggers
12 hoofdstukken :
- 1. 009 Tijdgeest
- 2. 023 More als persoon
- 3. 041 Het land waar niemand heen wil – Totale transparantie
- 4. 059 Blauwdruk voor een betere maatschappij
- 5. 071 Het nieuwe Atlantis
- 6. 083 Dystopieën
- 7. 101 De ervaringsmachine
- 8. 123 Homo Faber
- 9. 139 Antropoceen
- 10. 147 Amish en Stoutenburg
- 11. 159 Basisinkomen – Heterotopia – Zusjes
- 12. 175 Olifantenpaadjes
1
.
bladzijde 9 : 1 -Tijdgeest
- bladzijde 9 : 3 utopieën in Nederland
- 9 Nagele – een dorp in de Noordoostpolder. https://nl.wikipedia.org/wiki/Nagele
- 10 New Babylon – Constant : eerst maquettes, daarna tekeningen en schetsen
- 14 Walden – Frederik van Eeden : een kunstenaarskolonie
- Waar Allen Luieren Daar Eet Niemand
- Nochtans Eet Die Luiert Als Wij
- 16 Een gewijzigde visie
bladzijde 23 : 2 More was geen utopist
- 24 Het leven van More
- 31 Humanist of ketterjager?
- 37 Martelaar van het geweten
41 : 3 Het land waar niemand heen wil gaan – totale transparantie
- 41 De vrijheid om je te verplaatsen
- 42 Het eiland is 1 groot panopticum
- 43 De cirkel – Dave Eggers
- 44 What’s in a name – “gelijkheid van”
- ontspullen – allemaal dezelfde glazen / borden / keuken / auto ?
- 45 Was het boek van More een satire?
45 DE TWEE BOEKEN VAN UTOPIA
eerste boek: [EXPAND Babbelario en More discussiëren over Utopia]In het eerste deel ontmoeten Thomas More en Peter Gilles ene Raphael Nonsenso. Raphael is een filosoof en heeft ongeveer de hele wereld af gereisd. More, die gek is op verhalen over een andere cultuur, nodigt Raphael uit op zijn hotelkamer. Daar begint Raphael met het vertellen van enkele avonturen die hij heeft beleefd en over de ervaringen en wijsheden die hij van al die culturen heeft geleerd. Dan komt de discussie naar voren dat een wijsgeer en ervaren man als Raphael eigenlijk aan de zijde van een koning z’n adviezen zou moeten uitspreken. Hier gaat Raphael echter mee in gevecht met argumenten waar de anderen niet omheen kunnen: de wereld is nog niet klaar voor zijn wijsheid. Wat zou een koning die zijn rijk wil uitbreiden zeggen tegen een advies als: uw rijk is al bijna te groot om goed geregeerd te worden, zou u zich niet liever concentreren om het al veroverde gebied. Of een koning die z’n volk uitbuit en advies vraagt hoe z’n ‘onderdanen’ te sussen en als advies krijgt voor de verandering een koning voor het volk te zijn en niet voor zichzelf. Een herder voedt zijn schapen, hij voedt zich niet met zijn schapen. Zo gaan de voorbeelden van de tekortkomingen van de huidige maatschappij (die van 1500) nog even door, gevolgd door een aantal oplossingen van Raphael. De naam Utopia is dan al een aantal keer naar voren gebracht door Raphael en de twee andere heren zijn nieuwsgierig geworden naar het land van kennis en welvaart: hoe was het mogelijk een maatschappij te creëren waarbij iedereen functioneerde zoals van hem verlangt werd, iedereen zich hield aan de regels die ze samen hadden opgesteld, geen armoede, geen criminaliteit, iedereen behandeld werd als gelijken en iedereen leefde als koningen.[/EXPAND]
tweede: boek: [EXPAND Beschrijving van Utopia] Dan begint het tweede deel en beschrijft Raphael Utopia tot in detail, niet alleen wat locatie en vorm betreft, maar vooral wat de mensen en de regels betreft: Utopia is een perfect vormgegeven eiland in de Atlantische oceaan. Perfect geronde inhammen, ideaal als haven plaats, met beschermende kliffen en torens. De steden zijn exacte kopieën van elkaar, op Aircastle (de hoofdstad) na. Zij heeft in het centrum een prachtig gebouw met de wentelingen van schelp en een reusachtige hoogte. Het is het gebouw waar de vertegenwoordigers van iedere stad met elkaar bespreken wat er moet gebeuren. De vertegenwoordigers worden op democratische wijze gekozen en behouden de functie nooit langer dan een jaar. Iedereen heeft de plicht om tenminste twee jaar van z’n leven op een boerderij door te brengen en te leren hoe je eten moet verbouwen. Zodat, in tijden van nood, iedereen zijn eigen eten kan verbouwen. Voor de rest van zijn leven leert iedereen een vak en voert het zijne zes uur per dag uit, daarnaast is hij vrij om te doen wat hij wenst. Zo wordt ieder detail beschreven en toegelicht, maar dat is te veel om te vertellen. Als Raphael klaar is met vertellen blijkt dat More het met veel van die ‘geweldige’ regels niet eens is en sommige zelfs veracht, maar houd dit voor zich om een verdere discussie te vermijden.[/EXPAND]
- 45 Beschrijving van het eiland Utopia
@@@
- 46 De omheining van gemeenschappelijke gronden
- eigendom – verhouding arm – rijk – dollar straat ….
- toe-eigenen van een stuk land….
- 47 Maatschappelijk proces : overgang naar kapitalisme
- 47 More en zijn personage Rafaelo verschillen van mening
- 48 Bij Utopia draait alles om de “publieke zaak”
- 48 De 2 hoofdzonden hebzucht en ijdelheid zijn in Utopia uitgeschakeld
- 48 Geld is afgeschaft (zie ook StarTrek)
bladzijde 59 : Hoofdstuk 4 Blauwdruk
- 50 De toenemende crisis
- 50 Het tweede deel van Utopia staat als grap
- 51 Euthanasie: meld je bij oven 42
- 51 Koning Utopus besloot dat iedereen zijn eigen religie mocht kiezen
- 54 Is het boek ironisch bedoeld?
Ik heb dat niet zo ervaren bij het lezen van het boek. Maar als dat zo is, dan nog …
- 55 De tegenstelling tussen de jonge en de oude More.
- 56 De tekst van Utopia zit vol ironie en satire.
- 57 Achterhuis en Silverentand (vertaler) zijn het niet eens
bladzijde 59 : 5 – Het nieuwe Atlantis
- 60 Foucault – De orde van het spreken (1988)
- 61 Utopia werd een utopie
- 61 Utopie werd dystopie.
- 61 Marx en Engels
- 61 Boeken:
- Wij – Zamjatin – https://nl.wikipedia.org/wiki/Wij_(roman)
- Huxley – Heerlijke nieuwe wereld – https://nl.wikipedia.org/wiki/Brave_New_World_(roman)
- Orwell – 1984 – https://nl.wikipedia.org/wiki/1984_(boek)
- 61 Centrale kenmerk is de maakbaarheid van de samenleving
- 62 Het gaat om de organisatie (JST Plato: inrichting) van de samenleving.
- 62 Aantal voorwaarden:
- /// JST ; VRIJHEID VAN MENINGSUITING
- seksuele relaties
- arbeid
- religie / ideologie
- toezicht
bladzijde 62 : 6 – Gewelddadige dystopieën
- 64 Er is hoe dan ook een duidelijke relatie tussen de Lof der zotheid en Utopia
- 65 Utopia als satirische maatschappijkritiek
- 65 Filosofenveiling – Lucianus
66 Tolerantie versus kettervervolging
- 66 De relatie tussen monotheïsme en geweld.
- 66 Mithras
- 67 Inclusief monotheïsme
- 67 Exclusief monotheïsme – gewelddadig
- 68 3 historische vormen van geweld:
- de heilige oorlog
- gewelddadige bekering
- martelaarschap
- 72 Gezondheid, macht en rijkdom.
- 72 https://nl.wikipedia.org/wiki/Francis_Bacon_(wetenschapper,_1561)
- 72 Vertaling van New Atlantis
- 72 Atlantis in het kort
- 74 De uitgangspunten
75 Bacon en More
- 75 Door deze interpretatie
- 75 Mimese – Camouflage
- De naam Atlantis is ontleed aan Plato (Kritias)
- 76 Bacon stelde het
- 76 In Atlantis zijn alle inwoners christenen: dus de religieuze tolerantie is opgelost.
- 77 In veel utopieën krijgen de bewoners geen namen, in dystopieën vaak nummers.
- 77 Volgens Achterhuis nam Bacon de tekst van More serieus.
79 Een onaffe fabel
- 79 De tekst
- 80 Bacon beperkte zich
- 81 Met betrekking tot technische ontwikkelingen: “Wij doen er goed “
- 81 Bacon wist dat
- 81 De anticonceptie pil
- 83 Achterhuis meende dat elke utopie verbonden is met geweld.
- 84 In de 16de eeuw bestond er nog geen woord voor sport: wel was er “wapenoefening“
- 86 More –> een versterkte vesting
- 86 Bacon –> een gastvrij eiland
87 Totalitaire experimenten
- 87 Het utopische geweld van Orwell bevat 2 stappen:
- 87 Het doel-middel schema
- 87 Offers
- 88 In de lugubere ranglijst
91 Nieuwspraak
- 91 1984 : Oorlog is vrede
- 91 1984 : namen:
- Het ministerie van Vrede
- Het ministerie van Liefde
- Het ministerie van Waarheid
- 92 Vreugde kampen – Arbeid macht frei.
93 Het sadistische universum
- 93 De Sade – pornotopie
- 94 Het kernelement
- 96 Zichtbaarheid
96 De huiveringwekkende boodschap van 1984
- 97 Macht. is geen middel, zij is een doel.
- 97 Het doel van macht is macht.
Nooit mag iemand langer dan 4 jaar aan de macht zijn…
- 99 Achterhuis ziet op dit moment
bladzijde 101 : 7 – De ervaringsmachine
101 Onze nationale "anti-utopie filosoof"
- 101 Herman De Dijn beschrijft onze
102 Een beroemd gedachtenexperiment
- 102 De filosoof Robert Nozick vraagt zijn lezers
- 103 De ervaringsmachine leert ons
- 104 Moderne mensen leven in een schijnwereld
104 De mens: van nature kunstmatig
- 104 Hans Jonas
- 105 De menselijke bestaanswijze
- 106 Zo wist Plato in de Phaidros
107 Heerlijke nieuwe wereld
- 107 Steeds verder …. als motto
- 107 Moeten we deze
- 107 Moeten we nieuwe
- 108 Huxley: “Utopieën blijken
- 108 Net als More’s Utopia
- 110 Net als More
- 110 Soma : de wonderdrug
- 112 Mensen moeten af en toe gevaren
- 112 H.H.S. Hevige Hartstocht Surrogaat. 1 x per maand.
- 113 Huxley : Boek Eiland. Een utopie.
114 Technofobie onder filosofen
- 114 Het syndroom van
- 115 De geluksmachine is een populair-filosofische cultuurkritiek op de hedendaagse samenleving. Frank Mulder beschrijft hoe we tegenwoordig leven in een soort hyperealiteit, waar we de vervulling zoeken van onze verlangens: een kunstmatige wereld die ons wil bevrijden van de beperkingen van de natuur en waar al onze verlangens kunnen worden bevredigd. Maar achter deze façade van Facebookprofielen, irisscans en voorgesneden worteltjes ontwikkelt zich zo een ‘geluksmachine’, die ons permanent tevreden houdt, maar die steeds lastiger bij te sturen is. Frank Mulder houdt daarom een pleidooi om te kiezen voor een spiritueel leven van verzet en hoop, midden in de harde werkelijkheid.
- 117 Boek: De rationaliteit en haar grenzen : De mens kent 3 drie fundamentele interesses:
- het verlangen om invloed uit te oefenen op gebeurtenissen (de manipulatie)
- het verlangen om te weten (de kennis)
- het verlangen naar houvast in de wisselvalligheden van het bestaan (de zingeving)
- De relatie tussen deze drie interesses is het uitgangspunt voor een originele en controversiële behandeling van een aantal bekende filosofische problemen omtrent o.a. het individualisme, de godsdienst en de verhouding tussen wetenschap en realiteit. In hun wijze van presenteren en behandelen van problemen staan de auteurs dicht bij de betoogtrant van de analytische filosofie, maar ‘houden tevens rekening met inzichten van auteurs die een volledig andere aanpak voorstaan. Zij verwijzen niet alleen naar filosofen als Wittgenstein, Popper, Strawson of Nozick, maar besteden ook aandacht aan ideeën van Nietzsche, Levinas en Derrida.
- 118 We moeten het idee van een geluksmachine in een samenleving zien als een beeld van reclame en de werkelijkheid.
118 De cirkel
- 120 Achterhuis vraagt zich af of
- 121 Het transparantieproject : hebben we in De Cirkel te maken met “nieuwe mensen” die in een nieuwe wereld onverdeeld geluk genieten?
- 121 Veel hedendaagse
21-12-2018 Ik, Jan, heb er geen probleem mee dat de staat alles van mij “weet”
bladzijde 123 : 8 – De heerschappij van homo faber
123 Een project van architecten
- 123 De Zonnestad van Campanella
- 123 Deze stad heeft een panoptische structuur. In de Zonnestad
- 123 Christianopolis – Johann Andreae
- 124 De stad is gebouwd
- 124 Phalanstere – Charles Fourier
- Fourier ontwierp een samenleving bestaande uit lokale gemeenschappen, waarbij iedere gemeenschap tussen de 1600 en 1800 bewoners zou hebben. Een gemeenschap vormde een coöperatie die zowel landbouwproducten als industriële producten zou produceren. De gehele gemeenschap zou in één groot gebouw wonen en werken. De gemeenschap had de naam phalange en de gebouwen werden phalanstères genoemd. Deze namen zijn afgeleid van het Griekse woord phalanx. De geproduceerde goederen of de winst van een phalange zou verdeeld worden onder de bewoners en de investeerders. De winstdeling zou gebaseerd http://architectuul.com/architecture/ville-contemporainezijn op het geïnvesteerde kapitaal, geleverde arbeid en het talent van de betreffende persoon. Leden die veel geld hebben ingebracht hoefden niet te werken. Iedereen moest huur betalen voor hun appartement en de huren voor luxere appartementen waren hoger. Fourier ontwierp ook een afgezwakte versie van de phalange dat als tussenstap zou fungeren. Deze tussenstap noemde hij garantisme (in het Nederlands ook wel waarborgingsstaat genoemd) die door rijke ondernemers gestart moesten worden.
- 124 Le Corbusier – La ville contemporaine
- 125 Dankzij glas kan het ideaal
- 125 De bewoners van “Wij” zijn niet alleen transparant
- 126 Het geheim van de
126 Hannah Arendt en Ayn Rand
- 126 Het mensbeeld
- 127 De ontwerpende
- 127 Arendt versus Ayn Rand
- 127 Arendt onderscheidt 3 menstypen:
- 128 Arbeid : mensen zijn
- 128 Werken : (homo faber)
- 128 Handelen :
- 131 Ayn Rand: “De mens heeft geen “
- 138
bladzijde 139 : 9 – De utopie van de vrije markt
139 : 9 –
- 139 De technische ontwikkelingen
- 139 Terwijl
- 139 Categorische imperatief :
- 140 TO DO : Jonas das prinzip verantwortung
- 140 Veel denkers
- 141 Antropoceen
- 142 Als er in onze tijd
- 142 Het sustainiceen is een tijdperk waarin de mens
- 144 De naam Atlas en Atlantis
bladzijde 123 : 10 – We don’t know Utopia
147 – 10
147 Bezoek aan de Amish
- 147 Basiswaarden: het gaat om
152 Stoutenburg revisited
- 153 Mogen we
- 154 Milieuproject Stoutenburg
- 157 Gemeenschappelijke waarden
bladzijde 159 : 11 – Kleine utopieën
159 Pleidooi voor een basisinkomen
- 159 Wie niet werkt
- 160 Het basisinkomen
- 173 Canada – project Mincome
- 173 Terwijl
- 173 Pas in 2009
- 173 Het welzijn
- 173 Afname huiselijk geweld
- 174 Mensen gaan niet minder werken
- 174 Het is betaalbaar
- 174 Het is politiek onhaalbaar
- 164 Zwitserland – referendum – 75% tegen
165 Heterotopia
- 166 Onteigening van het gemeengoed
- 167 Wikipedia is gratis en voor iedereen
- 167 Definitie utopie: “Een veelvoud
- 168 In een nieuwe rechtsorde
9-1-2019 Gedachte-experiment: Stel je voor dat er een stuk grond is, en je omheind dit en zegt: dit is mijn eigendom.
- 168 Heterotopia : “In steden
- 169 Vliegveld Tempelhof als “vrije ruimte” voor de bevolking van Berlijn
bladzijde 175 : 12 – Olifantspaadjes
170 Zusjes van Utopia
- 170 Utopia is als boek een beschrijving voor het begrip “herovering van de gemeenschappelijk gronden”
- 171 De Nergenslanden zijn zusjes van Utopia
- 172 Een rechtvaardig en humaan strafstelsel: dat was wat More voor ogen stond.
- 172 Montesquieu ’s beschrijving van de Troglodieten is een politiek-filosofische parabel.
- 172 “De grijsaard barst”
- 173 Montesquieu Over de geest van de wetten Trias politica