laatste wijziging: 27-10-2022

17 Charles Taylor

      Auteur: Groot, Ger en anderen
        Boek: Charles Taylor - 2018
     Gelezen: oktober / november 2020 
   Besproken: Vrijdag 6 november 2020 en vrijdag 1 december Senia Assen Fil 3 club

Charles Taylor (1931-heden) is een van de sleutelfiguren in het hedendaagse debat over het zelf en de problemen van de moderniteit. Ger Groot en Guy Vanheeswijck bieden een toegankelijke, actuele inleiding tot Taylors denken. Op boeiende wijze reconstrueren de auteurs het ambitieuze filosofische project dat Taylors uiteenlopende werken verenigt. Aan de orde komen thema’s als het verband tussen identiteit, taal en morele waarden, democratie en multiculturalisme en het conflict tussen seculiere en niet-seculiere spiritualiteit. Taylors ingewikkelde maar zeer invloedrijke werk wordt in deze unieke monografie helder toegelicht

https://nl.wikipedia.org/wiki/Charles_Taylor_(filosoof)#Filosofie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Communitarisme
TO DO https://www.bol.com/nl/p/bronnen-van-het-zelf/ 1989

13 Hoofdstuk 1 – Charles Taylor, een denker van het midden

13 Canadese denker – tweetalig

16 Taylor s filosofische stijl

16 “God heeft de wereld geschapen”
17 Transcendentaal referentiekader
18 verbeelding

18 Hermeneutische filosofie

18 Volger van Dilthey
18 Menswetenschappen t.o.v. natuurwetenschappen
20 Verstehen
21 Constitutieve idealen bijvoorbeeld afschaffing van de slavernij

22 Taal en kunst

22 TO DO: Herder Over de oorsprong van de taal 1772
23 constitutief (scheppend, in het leven roepend)
24 Denotatie (Frans : dénotation) is het proces van verwijzing naar de letterlijke betekenis van een woord. Afgeleid van het begrip connotatie, dat wil zeggen bijkomende betekenissen die afhangen van de context.
24 Performatief taalgebruik is een bijzondere vorm van taal: door een zin te zeggen of te schrijven, voer je meteen ook de betekenis van die zin uit. Met andere woorden: de mededeling in de tekst wordt uitgevoerd door het communiceren van de tekst zelf. Er is dus een heel nauw verband tussen de woorden in de tekst en de betekenis van die woorden.
- “Daar is het gat van de deur“

25 Godsdienst

25 betekenis van religie- Wat betekent religie vandaag?
26 individualisering – drang naar authenticiteit melancholie
27 Zie voor de redenering dat Taylor katholiek is alinea 2 – Pascal

28 Een denker van verzoening

28 liberale denkers versus communitaristen:
- liberalisme :
  - Het liberalisme heeft als uitgangspunt zo veel mogelijk vrijheid van het individu zolang hij de vrijheid van anderen niet beperkt.
  - Liberalen streven naar een samenleving waarin burgers grote vrijheden genieten, zoals de burgerrechten die het individu beschermen en de macht van de staat en de kerk beperken.
  - Ook streeft het liberalisme naar een vrije markt waarin de overheid zich terughoudend opstelt. Ander speerpunt van het liberalisme is de scheiding van kerk en staat (onder andere als voorwaarde voor godsdienstige tolerantie).
  - Ook willen liberalen dat de staatsinrichting wordt vastgelegd in een grondwet waarin ook de grondrechten van de burger staan.
  - Van de overheid werd slechts verlangd dat ze alleen die bestuursdomeinen voor haar rekening zou nemen, die onmogelijk door het individu behartigd konden worden, zoals openbare functies, openbare werken en landsverdediging.
- Communitarisme :
  - Communitaristen zijn van mening dat alleen een in een gemeenschap ingebedde mens, in staat is zich een oordeel te vormen over de grondslagen van wat gerechtigheid is: alleen waar gemeenschappen bestaan, kunnen zich voorstellingen van gedeelde waarden en normen ontwikkelen, concepties van wat goed en kwaad is en alleen daar kan daarover ook in politieke zin zinvol onderhandeld worden.
  - Communitaristen beklemtonen de afhankelijkheid van de mens van de gemeenschap, wat in scherpe tegenstelling staat met de liberalistische opvatting, voor zover die het primaat eenzijdig legt bij het onafhankelijke individu.
  - Communitaristen sluiten een onafhankelijk oordeel van het individu binnen de gemeenschap niet uit, maar geven er de voorkeur aan om te spreken van een sociaal individu. In het bijzonder Charles Taylor en Alasdair MacIntyre hebben dit concept verder uitgewerkt.

31 – Hoofdstuk 2 – Niets gaat ooit verloren

31 Hegel
32 Kant

34 Politiek en vervreemding

34 Utilitaristen
- Het utilitarisme (van Latijn utilitas: nut, ook wel: utilisme) is een ethische stroming die de morele waarde van een handeling afmeet aan de bijdrage die deze handeling levert aan het algemeen nut, waarbij onder algemeen nut het welzijn en geluk van alle mensen wordt verstaan.
- De term geluk in de utilitaristische ethiek is het totaal van plezier minus pijn
36 Vervreemding
36 Hegel is uit op een samenleving . . .
37 Rawls

38 Hegel en de hedendaagse filosofie

38 (universele) subjectiviteit
39 authenticiteit / autonomie

41 Subtielere woorden

41 Filosoof van het midden

45 Hoofdstuk 3 – Het goede en het ik

45 De goede dood: “correct” uitvoeren van een procedure

46 Het goede

46 individuele zelfbeschikkingsrecht
47 “Dat maak ik zelf wel uit “

48 Zelfontplooiing

48 Drie kwalen:
1. 48 individualisme
2. 48 onttovering
  - 48 Max Weber –
  - 48 Dijksterhuis : de mechanisering van het wereldbeeld
  - 49 samenleven = = kosten en baten ( dus financieel uitgedrukt )
3. verlies van het politieke
  - 49 o.a. populisme

50 Sterke waarderingen

50 Het menselijk leven is fundamenteel dialogisch
- Mensen zijn alleen mensen samen met anderen
51 Sartre : “Je bent vrij, kies maar. Je moet het zelf uitvinden“
52 Harry Frankfurt sterke waarderingen

52 Ontologisch gewicht

52 Taylor: “Het hedendaagse individualisme is nodig aan herstelwerkzaamheden toe“

55 Cogito ( ik )

55 De band tussen “ik” en “wereld” is in de moderne mensopvatting doorgesneden
56 Het woord “subject”

57 De mens een absolutum

57 tijdsprongen:
- 400 v C – 400
- 400 – 1600
- 1600 – 2000
58 Rationaliteit – beheersing

60 Alledaagsheid

60 kanteling van het wereldbeeld

62 Discipline en wetenschap

62 werkelijkheid – wereld – betovering
64 Ontstaan van de moderne natuurwetenschap
64 Deïsme :
- = de gedachte dat het mogelijk is het bestaan van God te kennen met behulp van alleen de rede.
  - Volgens dit inzicht speelt openbaring geen rol in de kennis van God. (De klokkenmaker)
  - De term staat ook in verband met de idee dat God het heelal heeft geschapen en daarna verdween.
  - Het heelal werd overgelaten aan zijn eigen wetten.

65 Sigaar uit eigen doos

65 expressivistische wending
66 hyperwaarden

11-10-2020 Zwakte van de redenering van Taylor ligt bij de westerse visie van het Christendom t.o.v. bijvoorbeeld shintoïsme

67 Richard Dawkins ( 1 van the four horsemen )

TO DO https://www.youtube.com/watch?v=9DKhc1pcDFM

67 Agape

68 subtiele taal
- Subtiele taal is bij Taylor de kunstige taal waarin persoonlijke menselijke betrokkenheid een belangrijke rol krijgt, maar waarin toch plaats is voor algemene conclusies en universaliteit. (het gebruik van verhalende elementen, persoonlijke belevenissen, en doorleefde beschrijvingen van emoties, bijvoorbeeld aan de hand van metaforen)
- Academische filosofen lijken zich vaak te moeten plooien naar een rationeel-wetenschappelijk model van waarheid, alsof enkel dat wat vanuit het onthechte perspectief beschreven wordt, waar kan zijn. Zo’n opvatting van waarheid doet bijvoorbeeld vermoeden dat een wetenschappelijke beschrijving van ons brein bepaalt wat vrije wil is, of een hormonaal onderzoek een volledige beschrijving biedt van wat liefde voor mens betekent.
- Om thema’s als pijn, liefde, vriendschap, vrijheid, verantwoordelijkheid, zin, rechtvaardigheid of genot filosofisch te beschrijven, is er een ander perspectief nodig, en daarbij een andere filosofische taal: subtiele taal.

Hoofdstuk 4 – Taylor en Nietzsche

71 theïsme: een godsdienst-filosofische opvatting die het bestaan van één of meer goden aanneemt
73 Taylor : de morele bronnen van het moderne zelf zijn in te delen in 3 categorieën :
1. De “oorspronkelijke theïstische onderbouwing”
2. Naturalisme van de onthechte rede
3. Romantisch expressivisme
75 Taylor : we leven “boven onze morele stand door trouw te blijven aan onze maatstaven van rechtvaardigheid en menslievendheid”
77 Het probleem is niet dat Taylor Nietzsche ontwijkt, maar dat hij zijn ogen lijkt te sluiten voor het thema nihilisme
- Nihilisme : leer die het bestaan van betekenis of waarden ontkent
  - Het woord komt van het Latijnse “nihil” dat letterlijk “niets” betekent.
79 Van Tongeren : gedaanten, fasen en vormen van nihilisme
- YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=nihilisme
80 Aforismen

17-10-2020 “Wat als we niet meer geloven?” We geloven ALTIJD in iets

82 Twee vormen van nihilisme:
- Modern pessimisme
  - Wat als we onszelf afschaffen?
- Radicaal nihilisme : leidt tot de ontkenning van waarheid
  - Zie ook https://www.janux.nl/wp/geest-fles/12-2/#_Toc34650959
- 82 Dat leidt tot de
82 Wat te doen

84 Taylor s perspectief

85 Het einde van

87 Hoofdstuk 5 – Taylor s plaats binnen de alternatieve seculariseringthese

87 Taylor wil “herstelwerkzaamheden uitvoeren” om het ideaal van authenticiteit achter de ontaarde
88 Betekenis van Secularisering (verwereldlijking) :
1. Honderd jaar in profane tijd (Profaan is een term die wereldlijk betekent in de tegengestelde betekenis van geestelijk of sacraal, zoals in de christelijke terminologie gebruikelijk is.)
2. Het uittreden van monniken
3. Beslaglegging van kerkelijke eigendommen
4. Scheiding van kerk en staat

89 Klassieke versus alternatieve seculariseringthese

89 Definitie van
91 Max weber :
- Geld wordt een doel op zich
- De onttovering van de wereld

91 Löwith versus Blumenberg

92 3 geschiedenis opvattingen:
- 92 De Griekse
- 92 De christelijke
- 93 De moderne
93 Gezien hun overeenkomsten

94 Gauchet versus Taylor

95 De axiale periode en de
96 Taylor maakt onderscheid tussen een culturele en een niet-culturele benadering van moderniteit
- 97 De niet-culturele benadering analyseert de
- 97 De culturele benadering analyseert

98 Hamlet zonder prins

98 contingent (niet-noodzakelijk)
99 Het verschil tussen zin en vervulling :
- Zin
- Vervulling

103 Hoofdstuk 6 Taylor en het zigzag-parcours v d westerse secularisering

103 Taylor is katholiek
104 Hoe komt het dat
105 Taylor ziet de secularisering als een massafenomeen

106 Secularisering en religie in de sociale leefwereld

107 Taylor wil niet alleen feiten geven, maar vooral een beeld
107 Taylor begint in 1500
107 In de axiale periode (800 – 200 v C ) werd de structuur van de oude religie grondig gewijzigd
- 107 *** Lijn 1 – i.p.v. ambivalente houdingen van goden uit oude religies zijn de hogere krachten in de axiale religies eenduidig positief in hun bijdrage aan het menselijk heil
- 108 *** Lijn 2 – het besef van een hoger goed of diepere zin , dit leidt tot een ethische transformatie (bekering).
  - 108 De mens moet zich als individu naar god richten

109 Goddelijke transcendentie en onthecht subject

109 social imaginaries
- Het imaginaire (of sociale imaginaire ) is de reeks waarden, instellingen, wetten en symbolen waarmee mensen zich hun sociale geheel voorstellen. Het is gebruikelijk voor de leden van een bepaalde sociale groep en de bijbehorende samenleving.
110 De onpersoonlijke klokkenmaker kijkt toe
111 De opvatting van tijd verandert: op zondag winkelen moet kunnen

111 Van nova naar supernova effect

111 Een nova is een ster die een plotselinge uitbarsting heeft
113 Ontzuiling
114 Durkheim

115 Een persoonlijke bekentenis

115 Katholiek

117 Othello

117 transcendentie en immanentie
119 post-axiale tijdperk

120 Neo-Nietzscheanen

120 Het taaldier

♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠♠

08-01-2021 Warrig: Taylor heeft twee gezichten :: Franstalig :: Katholiek :: communitarisme

123 Hoofdstuk 7 Communitarisme

123 De politieke moderniteit ( de liberale democratie ) is het uitgangspunt van Taylor
- https://www.janux.nl/wp/politiek/liberale-democratie/
  - Een liberale democratie of constitutionele democratie is een vorm van representatieve democratie.
  - Deze regeringsvorm is gebaseerd op een grondwet (constitutie) waarbij het parlement door het volk wordt gekozen.
  - Bij een liberale democratie is het grootste deel van de bevolking betrokken bij de verkiezingen en worden vrijheden beschermd, dit in tegenstelling tot de onvrije democratie.
  - Het concept van de liberale democratie komt grotendeels overeen met dat van de democratische rechtsstaat.
124 ::
- Democratie
- Vrijheid
- Tolerantie
  - - populisme
    - identiteit

124 Communitarisme :
- Communitaristen zijn van mening dat alleen een in een gemeenschap ingebedde mens, in staat is zich een oordeel te vormen over de grondslagen van wat gerechtigheid is:
  - - alleen waar gemeenschappen bestaan, kunnen zich voorstellingen van gedeelde waarden en normen ontwikkelen, concepties van wat goed en kwaad is en alleen daar kan daarover ook in politieke zin zinvol onderhandeld worden.
- Communitaristen beklemtonen de afhankelijkheid van de mens van de gemeenschap, wat in scherpe tegenstelling staat met de liberalistische opvatting, voor zover die het primaat eenzijdig legt bij het onafhankelijke individu.
- Communitaristen sluiten een onafhankelijk oordeel van het individu binnen de gemeenschap niet uit, maar geven er de voorkeur aan om te spreken van een sociaal individu.
- In het bijzonder Charles Taylor en Alasdair MacIntyre hebben dit concept verder uitgewerkt.
125 Berlin: vrijheid (containerbegrip)

126 De armoede van de "negatieve vrijheid"

126 Negatieve vrijheid is voor Berlin het vrij zijn van externe invloeden.
- Men is vrij van onderdrukking of is geen slaaf van anderen.
- Deze vrijheid is volgens Berlin het centrale gegeven binnen het liberalisme
- Vrijheid gaat niet om mijn wens om door een deur te lopen, maar om de vraag of die deur open is.
126 De vraag luidt: wie heeft er controle over mijn en ons leven? (suiker-tax)
127 autonomie :
- - kan ik alles doen wat ik wil ? – nee ( 100 km op snelwegen )
  - mag ik alles doen wat ik wil ? – nee ( zelfeuthanasie via een legaal middel )
- Michael Sandel : Wat is de juiste keuze?
128 https://www.janux.nl/wp/politiek/mill-over-vrijheid/
128 Armoedig concept van vrijheid

129 Liberaal communitarisme

129 Misverstanden : de discussie liberalisme – communitarisme

https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/lees/bijlagen/2004-2005/de-waardenfluisteraar-van-balkenende/communitarisme-voor-beginners.html

- - - atomisten
    - holisten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Atomisme#Tegenover_politiek_atomisme

Politiek atomisme – individu – ik

In de politieke filosofie is Atomisme de visie dat de samenleving bestaat uit niets anders dan individuen, die bovendien alleen door louter vrijwillige keuzes met elkaar verbonden zijn.
Atomisme gaat ervan uit dat individuen al hun eigen doelen (kunnen) kiezen en nastreven.
Het gelooft niet in een belemmering van die ‘vrije’ keuze door machtsverhoudingen in de maatschappij, of enig andere mogelijkheidsvoorwaarden en context (bijvoorbeeld verschillende maatschappelijke kansen die men kreeg, invloed van het land of gezin waarin men geboren werd, …).

Politiek holisme – sociaal wezen – wij

Een tegenovergestelde visie kan aangeduid worden met de term holisme.
Het holisme ziet het individu als ingebed in een sociale realiteit die de mogelijkheden en keuzes van dat individu beïnvloedt.
Het is een algemene politiek-filosofische tendens die men in zeer verschillende politieke ideologieën terug vindt.
Dat kan gaan van het Angelsaksische (soms veeleer conservatieve) communitarisme, dat ervan uitgaat dat de samenleving gedragen wordt door een gemeenschappelijke visie op het goede leven en dit vertaalt naar gemeenschappelijke normen en waarden, tot veeleer Europese vormen van sociaaldemocratie en socialisme.

131 convergente (niet noodzakelijke) goederen
131 Habermas “Verfassungspatriotismus”
- https://www.groene.nl/artikel/duits-filosoof-van-de-twintigste-eeuw
- Habermas : Alle pogingen om tot een nieuw soort Duits nationalisme te komen waren zonder meer verwerpelijk.
- Hier tegenover stelde hij het Verfassungspatriotismus, een aan de grondwet gebonden patriottisme dat is gebaseerd op de universalistische waarden van de Verlichting.
- En hierbij was het absoluut noodzakelijk dat de misdadigheid van het Derde Rijk keer op keer werd benadrukt en er voortdurend schuld werd beleden.
- «Wie Auschwitz uit het collectieve geheugen wil bannen met het nepargument van Schuldbesessenheit, wil de hedendaagse Duitser een conventionele nationale identiteit opleggen en de band met het Westen verbreken.

132 Nationalisme, patriottisme en moderniteit

132 De moderne staat:
- heeft behoefte aan . . .
  - directe toegang tot . . .
  - natie brede discussie binnen een publiek domein
  - markt – economie, zowel consument als producent

135 De roep om "eigenheid"

135 moderne nationalisme

137 De logica van de volkssoevereiniteit

137 Scylla en Charybdis zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Charybdis_(mythologie)
138 Het verschil tussen een monarch en een despoot ?
- In een democratie behoor je altijd tot een groep: de meerderheid of de minderheid
138 Het model van Schumpeter (econoom)
139 Meech Lake amendement https://en.wikipedia.org/wiki/Meech_Lake_Accord
139 De noodzaak van deliberatie (overleg) en discussie
139 2 typen van interne uitsluiting:
- republikeins (“Jacobijns”)
- etnisch culturele homogeniteit
  - Beide vormen zijn scherp zichtbaar geworden in immigratie-samenlevingen

140 Jacobijns - republikeinse interne uitsluiting

141 Rousseau:
- - Eigenbelang
    - VVD
    - individu en vrijheid
    - De “eigen wil“
- 141 versus
  - Algemeen belang
    - Vertegenwoordiging door een politicus
    - De “algemene wil“
143 Conclusie : het verband tussen
- - democratische revoluties ( Franse revolutie / Rusland )
    - en
  - geweld
    - - Eén van de meest verontrustende kenmerken van de moderniteit

143 Interne uitsluiting en de nationale utopie

143 etnisch nationalisme
144 Wilders
- Marokkanen – minder – minder
- Polen – nemen onze banen
145 Umma (wereldgemeenschap) van moslims
145 Onderwijs:
- Artikel 23 van de grondwet
- bijzonder algemeen vormend lager onderwijs
145 bubbel s – zuilen
145 “creatieve herdefiniëring van deze identiteiten”
146 Scheiding van kerk en staat

147 Hoofdstuk 8 My Way

over identiteit en erkenning in een seculiere democratie

147 Kritiek op het idee van een multiculturele samenleving

149 Erkenning, identiteit, authenticiteit

149 Erkenning
149 Herder
- Zie de geest uit de fles : Hoofdstuk 8 – Het volk en zijn eigenheid
150 “Wij vragen […] collectief om een individualiserende erkenning“
150 Twee vormen:
- Politiek van gelijke waardigheid (ideaal van de Verlichting)
- Politiek van verschil

151 Politiek van gelijke waardigheid en politiek van verschil

151 Redelijke beginselen
152 Franstalige Canadezen: Moet ik worden opgevoed als *** Nederlander / Twent / wereldburger ?

14-11-2020 Anno 2020 is de polarisatie enorm toegenomen?

154 https://nl.wikipedia.org/wiki/Esperanto

155 Uitgangspunten van een seculiere democratie

155 seculier : niet aan de religie gebonden
155 Herdefiniëring begrip seculiere staat ::
- 2 beginselen:
  - 157 Gelijke morele waardigheid (gelijk respect dat de democratische staat aan alle burgers toont)
    - Scheiding van kerk en staat
      - De staat identificeert zich met geen enkele levensbeschouwing
        
        https://nl.wikipedia.org/wiki/Constitutionele_monarchie
        
        https://nos.nl/artikel/2183411-zonder-de-handtekening-van-willem-alexander-is-nederland-stuurloos.html
  - 157 Vrijheid van geweten
158 Franse revolutie :: Broederschap – vrijheid – gelijkheid

158 Drie kanttekeningen

159 Als aantrekkelijk ideaal heeft de multiculturele samenleving zijn glans verloren
160 America first – – https://en.wikipedia.org/wiki/Trumpism

161 De staat en het publieke domein

161 Gemeenschappelijk ruimte
162 Populistische opvatting van democratie ( partij met 1 lid : Wilders )

163 Authenticiteit : de erfenissen v d Romantiek

163 Keerzijden:
- Narcisme
- Hedonisme
- Egocentrisme
- Sentimentalisme

167 Betrokken spreken (TAAL)

167 Er is meer in het leven dan wat wetenschap kan beschrijven

168 Twee epistemologische perspectieven

Kennistheorie of epistemologie (epistēmē: kennis en logos: leer), ook wel kentheorie, kennisleer, kenleer of criteriologie genaamd, is de tak van de filosofie die de aard, oorsprong, voorwaarden voor en reikwijdte van kennis en het weten onderzoekt.

168 “Vertrekpunt vanuit het niets” (Zie Thomas Nagel) https://nl.wikipedia.org/wiki/Thomas_Nagel
169 Taylor illustreert
- 169 aanwijzende-instrumentele theorie van de taal:
  - Taal is slecht een manier om “heerschappij over onze verbeelding” te krijgen
  - Eerst is er een . . .
- 169 constitutieve-expressieve theorie van de taal:
  - Taal is geen simpele verwijzer
  - Taal is een spel van onderlinge verschillen: (Ferdinand de Saussure)
    - Een vierkant krijgt pas . . .
  - Taal is meer dan alleen de verwerking van informatie –> “taal – denken”

17-11-2020 Je denkt in taal

170 Vooral met betrekking tot . . .

171 Parallelle taaldiscoursen

171 Binnen de constitutieve theorie kunnen er verschillende webben naast elkaar bestaan
172 Toch hoeft de . . .
172 Taylor onderscheidt 3 categorieën met betrekking tot objecten:
- *** 1 *** Objecten die volledig op zichzelf staan. Deze zouden ook bestaan als de mens niet bestond
  - steen, rivier, bomen in een oerbos
- *** 2 *** Dingen (zoals gevoelens) die niet onafhankelijk van het menselijk perspectief bestaan
  - misselijkheid, kietelen
- *** 3 *** Net als 2, maar dan afhankelijk van de taal waarin ze uitgedrukt worden
  - trots, integriteit, vrijheid

173 Menselijke betekenis

174 : idee :: er zijn betekenissen die enkel de mens kan kennen
- Kan een aap trots zijn?
174 menselijke betekenissen
177 In het domein van de . . .

178 Taylors verwijt jegens de naturalisten

178 “Er zijn verschillende ‘bubbels’ . . . “
178 consequentialisme :
- Gevolgen-ethiek ( TO DO ) https://nl.wikipedia.org/wiki/Ethiek#Stromingen
179 Taylor: De hele manier waarop we . . .

youtu.be/X50GY0mdHlw

181 Hoofdstuk 10 – Een plek voor subtiele taal

181 Taal is niet alleen een spiegel . . .
181 Copernicaanse wending aan het begin van de moderniteit:
- De aarde draait om de zon en is niet omgekeerd
  - Het middelpunt van het heelal is . . . .

183 Filosofie en subtiele taal

183 Taylor spreekt over “subtiele taal“

187 Geen relativisme

187 Taylor werkt een morele ontologie uit

21-11-2020 Woorden tussen ” ” zetten . . . . / tegenstelling en “discrepantie” of in-de-wereld-zijn

197 Hoofdstuk 11 – Taylors ontologische onzekerheid

197 Taylor werkt zijn ideeën niet verder uit
198 Esperanto
198 […] de stelling dat er geen vastomlijnde betekenis bestaat van concepten zoals `bestaan‘ of `zijn‘.

26-11-2020 Dit leidt tot postmodernisme

- Met andere woorden, als we zeggen dat `tijd bestaat’ of `roodheid bestaat’, weten we vaak niet precies wat we hier eigenlijk mee bedoelen. Vervolgens maakt Taylor een onderscheid tussen wat hij het `pseudoprobleem van de ontologie’ noemt en het `werkelijke probleem’.
- Zo zouden we de vraag naar de ontologische betekenis van tijd en roodheid in de bovenstaande uitspraken kunnen afwijzen als een pseudoprobleem. Immers, zolang we tijd en roodheid op dezelfde manier proberen te behandelen als empirische entiteiten zoals tafels en stoelen, dan zal hun ontologische status definitief onopgelost blijven.
- Het probleem verdwijnt echter, aldus Taylor, als we inzien dat `niet zomaar elk zelfstandig naamwoord verwijst naar een particulier object’, met als gevolg dat we `geen “derde werelden” of “objecten” meer hoeven te veronderstellen’.
- Voor veel hedendaagse filosofen is dit een redelijk standpunt.
- Zo verdedigt Hilary Putnam een `pragmatisch realisme’ dat op een vergelijkbaar idee is gebaseerd: aangezien het simpelweg niet nodig is om `mysterieuze entiteiten’ te veronderstellen die ‘op een of andere manier achter onze juiste oordelen staan’, kunnen we ontologische vragen maar beter naar de prullenbak verwijzen als achterhaald `platonisme‘.

26-11-2020 Dus een andere visie op taal

200 Het "werkelijke" ontologische probleem

200 bank of bank probleem –> synoniemen – 70% van de taal is redundant ?
- https://www.neerlandistiek.nl/tag/taalfilosofie/
202 Onze morele ervaring kan niet worden begrepen vanuit een wetenschappelijk-naturalistisch standpunt
202 Hoe leren we een nieuwe taal?
- https://scriptiebank.be/scriptie/2016/een-plek-voor-subtiele-taal-een-pleidooi-voor-de-toepassing-van-charles-taylors
203 pleidooi voor een fenomenologische oplossing

203 Alledaagse en wetenschappelijke taal

205 ?
206 jonge versus oude Taylor

207 Tegen het naturalisme

207 […] een expliciete fenomenologische benadering van de ontologie
208 Blackburn – “quasi realism” https://nl.qaz.wiki/wiki/Quasi-realism
208 Mackie – “error theory”

TO DO Morele fout theorie

Morele dwalingstheorie is een standpunt dat wordt gekenmerkt door haar toewijding aan twee proposities: (i) alle morele claims zijn onjuist en (ii) we hebben reden om aan te nemen dat alle morele claims onjuist zijn. De bekendste morele fout-theoreticus is JL Mackie, die de meta-ethische visie verdedigde in Ethics: Inventing Right and Wrong (1977). Mackie is geïnterpreteerd als twee argumenten voor de theorie van morele fouten.

Het eerste argument dat mensen aan Mackie toeschrijven, vaak het argument van queerness genoemd , ^[2] houdt in dat morele beweringen motivatie-internalisme impliceren (de doctrine dat ‘het is noodzakelijk en a priori dat elke agent die oordeelt dat een van zijn beschikbare acties moreel verplicht is’ zal een (onhaalbare) motivatie hebben om die handeling uit te voeren ” ^[3] ). Omdat motivatie-internalisme echter onjuist is, zijn dat ook alle morele claims.
Het andere argument dat vaak aan Mackie wordt toegeschreven, vaak het argument van onenigheid genoemd ^[3], stelt dat elke morele bewering (bijv. ‘Baby’s doden is fout’) een corresponderende ‘redenenclaim’ inhoudt (‘men heeft reden om geen baby’s te doden’) . Anders gezegd, als “het doden van baby’s verkeerd is” waar is, dan heeft iedereen een reden om geen baby’s te doden. Dit geldt ook voor de psychopaat die er veel plezier in heeft baby’s te doden, en die zich volkomen ellendig voelt als hij hun bloed niet aan zijn handen heeft. Maar zeker (als we aannemen dat hij geen represailles zal ondergaan) heeft deze psychopaat alle reden om baby’s te doden, en geen reden om dat niet te doen. Alle morele claims zijn dus onjuist.

209 Onzekerheid

209 fenomenologie versus ontologie
209 impasse : zie bladzijde 211

211 Realisme herwonnen

211 Zolang het naturalisme . . .
212 pluralistisch robuust realisme
213 Wetenschap en ethiek zijn twee radicaal verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken
214 […] t.a.v. essenties pluralistisch [moeten] blijven

214 Het venijn in de staart

214 Zolang we geen causale . . .
216 […] dat de ontologische implicaties van Taylors filosofie verre van duidelijk zijn.
- Het probleem is niet slechts dat zijn kritiek van de bemiddelde epistemologie zijn afwijzing van een naturalistische ontologie onvoldoende ondersteunt.
- Op een fundamenteler niveau lijkt Taylor zelf gevangen in het binnen-buiten-onderscheid dat hij bestrijdt.
- Als we de balans opmaken, lijkt het immers dat hij tot op heden nog altijd hinkt op twee gedachten: fenomenologie en ontologie.
- Dit betekent dat Taylors meest verhelderende teksten over ontologie ook het meest kwetsbaar zijn. Dit zijn dus de belangrijkste kenmerken van zijn denken over ontologie:

- - (1) Taylor beschouwt ontologische problemen als onvermijdelijk, maar onbeantwoordbaar.
  - (2) Hij is vooral geïnteresseerd in de vraag naar de ontologie achter onze ethische opvattingen, en moedigt ons daarbij aan om zijn morele fenomenologie de voorkeur to geven boven een naturalistische ontologie.
  - (3) Deze laatste ‘move’ is echter problematisch, omdat deze conflicteert met zijn pluralistisch realisme, dat de veelheid aan onthullende verklaringen van mens en wereld juist koestert.