8 Herontdekking v d gemeenschapszin

Dit hoofdstuk gaat over de aard en inrichting van menselijke eigenschappen en is geïnspireerd op de ideeën van vijf auteurs.

• 196 Twee vragen:
  • De filosofische vraag hoe wij het menselijk leven willen zien
  • De empirische vraag of het vormen van een gemeenschap vandaag de dag nog wel realistisch is

A Aristoteles over de staat

• 196 De eerste is Aristoteles die over de staat zei dat mensen van nature een relatie met hun medemensen aangaan. ( De politica )
  • Dat streven naar samenleven is een waardevolle zaak. Aristoteles noemt de polis het grootste goed, omdat de polis een gemeenschap is die alle andere omvat.
  • Aristoteles legt grote nadruk op het samenleven; het huishouden en de polis kunnen alleen bestaan wanneer mensen bepaalde waarden inzake goed en kwaad met elkaar gemeen hebben.

B Thomas van Aquino : het gemeenschappelijk goede

• 200 Volgens hem is het belangrijkste kenmerk van een wet dat deze het gemeenschappelijk goede  realiseert.
• 201 Maar er is een goddelijke wet nodig om het leven van een juiste richting te voorzien. Het besef van goed en kwaad is bij alle mensen van nature eigen en ook is de mens van nature een sociaal dier.
• 201 In de staat gaat de mens dan ook op natuurlijke wijze tot gemeenschap over.

C Rousseau over de algemene wil

• 204 We moeten ons focussen op de organisatie van wederzijdse instemming. Deze blijft over als grondslag van ieder rechtmatig gezag onder mensen. Daardoor kan een maatschappelijk verdrag ontstaan, waardoor een vorm van gemeenschapszin opkomt. Elk lid van de gemeenschap belooft dan het alge een belang na te streven. Op deze manier gaat men een verbintenis aan als gemeenschap.

D Marx over kapitaal en samenleving

• 207 Marx zegt dat activiteit en geest maatschappelijk van aard zijn en er geen losse individuen zijn. Hij verwijt aan de burgerlijke staat en politiek dat de gemeenschappelijke belangen onvoldoende tot hun recht komen .
• 209 Het wegvallen van klassentegenstellingen zal volgens hem de vijandschap tussen naties stoppen.

E Biologen aan het woord

• 211 Een vakgebied, de ethologie, ofwel de gedragsbiologie.
• 212 Deze (Frans de Waal) bestudeerde eerst vooral het driftmatige en egoïsme van niet-menselijke dieren, maar inmiddels heeft een paradigma verschuiving plaatsgevonden naar het sociale en strategische in het dierenrijk, men afscheid neemt van strijd en competitie.
• 212 Doordat leden elkaar over en weer nodig hebben, gaan veel dieren na een gewelddadig conflict tot verzoening over.
• Van nature neigen zowel mensen als dieren tot samenwerken.
• 215 Daarom menselijke gemeenschappen basiswaarden voor het leven. De meest genoemde waarden die mensen vaak noemen in de huidige wereld zijn universalisme en welwillendheid. Waarden als macht worden veel minder belangrijk gevonden, hetgeen dus het belang van de gemeenschapszin benadrukt.
• 216 Uit bovenstaande concludeert Van den Brink dat een alternatieve denkwijze voor het liberalisme een denkwijze is waarbij we uitgaan van een wezen dat van nature naar gemeenschap streeft.

Een werk wat hierop aansluit is het boek ‘De meeste mensen deugen‘ van Rutger Bregman, waarin hij kritiek levert op het boek “Lord of the flies” waarin op brute wijze wordt verteld dat het loslaten van kinderen onbewoond eiland dramatische gevolgen zou hebben zoals oorlog en moord. Bregman gaat in op een gebeurtenis waar hij in 2017 op stuitte waarin schooljongens aanstranden op het onbewoonde Ata. Zij bleken juist nauw samen te werken en vanuit waarden als welwillendheid een vredig leven op te hebben gebouwd op het eiland. Ook hier wordt de natuurlijke aard van de mens die van de mens die zich focust op gemeenschap