8 Hervorm de democratie voor het algemeen belang

• We leven volgens Rosanvallon in verzwakte, zieke democratieën. Desillusie van de burger en donkere wolken boven de toekomst. Pregnante voorbeelden: Rusland, Polen, Turkije, Hongarije. Er leeft een  democratische vermoeidheid in onze samenleving die niet alleen onderzocht maar ook aangepakt moet worden.
• Allereerst de verkiezingen. Deze hebben drie functies:
  • vertegenwoordiging
  • legitimiteit
  • soevereiniteit
• Het democratisch gehalte van de verkiezingen kan worden vergroot door te sleutelen aan verschillende parameters: de evenredigheid van de vertegenwoordiging, de duur van de mandaten, de stapeling van de mandaten en gelijkberechtiging van man en vrouw.
• De legitimiteit van de verkiezingen. Bij verkiezing van een persoon gaat het om het waarmaken van verwachtingen die zijn gewekt. Kan men dat waarmaken in een meer turbulente wereld? Langetermijnplannen zijn moeilijk te realiseren.
• De soevereiniteit van het volk wordt verzwakt doordat plannen snel achterhaald kunnen zijn, op plaatselijk niveau kan enigszins gecompenseerd worden voor het globaliseringseffect door participerende democratie. Nationaal is dat veel moeilijker.
• In het kader van de genoemde verzwakkende factoren ziet men overal ter wereld populistische bewegingen ontstaan. Men meent oplossingen te hebben: doordat het volk zich identificeert met de sterke leider. Er lijkt evenwel geen antwoord op de genoemde problemen te bestaan. Samenlevingen doen er goed aan naar gemeenschappelijkheid te streven en niet terug te vallen op een illusoire definitie van identiteit.
• Rosanvallon ziet een duidelijke tendens waarin er een afscheiding van de rijken is, hetgeen de gemeenschappelijkheid tegenstreeft. Hoe te werken aan het herstel van het sociale weefsel? Kenmerkend voor een volk is dat het niet homogeen is maar geconstrueerd. Geconstrueerd omdat het in eenzelfde gebied woont en aan dezelfde activiteiten deelneemt en moeite doet om tot wederzijds begrip te komen.