02 van der Heiden – Metafysica

 Auteur: van der Heiden, Gert-Jan
   Boek: Metafysica - 2021     
Gelezen: januari 2023 tot en met maart 2023
   Voor: SENIA Assen Fil-3

---

• https://www.wikiwand.com/nl/Metafysica_(Aristoteles)
• https://senia.nl/pages/Senia/boek?postid=35966&wmpid=94601638

---

 

• Gert-Jan van der Heiden laat in dit boek zien wat er op het spel staat in de aloude metafysische vragen over “zijn“, “denken” en “waarheid“, en hoe de posities die in de loop van de geschiedenis van de metafysica zijn ontwikkeld doorwerken in de hedendaagse pogingen de metafysica te transformeren.
• In gesprek met de klassieke metafysica en de moderne metafysicakritiek laat Van der Heiden zien hoe een hedendaags perspectief op de verhouding van zijn, denken en waarheid eruit zou kunnen zien.
• In dit hedendaagse perspectief laat de werkelijkheid zich niet langer kennen als een redelijke orde, maar als contingent.
• De filosofie staat niet langer voor de taak zich af te stemmen op een voorgegeven redelijke orde, maar dient nieuwe vormen van ontvankelijkheid te ontwikkelen voor wat ons toevalt. Daarbij weet zij zich niet langer verzekerd van een vooraf gegeven goddelijke redelijkheid, maar moet ze de woorden (uit)vinden die vertolken hoe de werkelijkheid zich te ervaren geeft.
• Langs de lijnen van contingentie, ervaren en getuigen laat Van der Heiden zien wat zijn, denken en waarheid betekenen in dit nieuwe metafysische perspectief.

---

• Proloog. De omweg van het denken

Commentaar van de SENIA leden . . . . . . .

---

INTRODUCTIE EN ACTUALITEIT

In tijden dat de waarheid steeds meer een politiek thema aan het worden is, en jezelf ook weleens afvraagt of het wel klopt wat je denkt, is het noodzakelijk om je terug te trekken en na te denken over de meest fundamentele vragen.

• Besta ik eigenlijk wel?
• Waartoe besta ik?
• Is er wel iets echt aan het bestaan dat ik leidt?
• Waarom bestaat er überhaupt iets?
• Is er iets wat ik denk te weten over de werkelijkheid wel echt waar?
• Kan ik dat eigenlijk wel te weten komen?
• Besta ik op dezelfde manier als een steen?
• Als een gedachte een roman personage, een universiteit, het universum, god, een atoom?

Is wat ik denk te weten over de werkelijkheid wel echt waar? Is wat ik ‘denk’ de ‘waarheid’ over het ‘zijn’? De filosofie kent vele disciplines. De ethiek, logica, wetenschapsfilosofie, esthetica en de geschiedenis van de filosofie. Toch is er maar echt een discipline die centraal staat in de gehele filosofie. Dat is de metafysica. In Metafysica, Van orde naar ontvankelijkheid beschrijft filosoof Gert-Jan van der Heiden zowel de geschiedenis van de metafysica als zijn eigen visie op deze `koningin van der wetenschappen’. Zodoende confronteert Van der Heiden de lezer niet alleen met de meest fundamentele vragen die de mens zichzelf kan stellen maar biedt hij ook antwoorden op deze vragen. Antwoorden die, zoals de filosofie eigen is, weer nieuwe vragen oproepen.

.

Proloog. De omweg van het denken

In de proloog word je als lezer warm gemaakt voor de rest van het boek. De thema’s die Van der Heiden gaat bespreken zijn niet simpel en hierom probeert hij aan te haken bij een welbekende ervaring. Deze ervaring wordt vaak aangeduid als ‘vervreemding‘. Ieder mens, of bijna ieder mens, heeft weleens zijn twijfels de vrije loop laten gaan. In dit proces verschijnt de werkelijkheid opeens anders voor jou. Je komt tot vragen als ‘waarom is een glas een glas?’ of ‘is het woord glas ook echt een glas?’ Nadat Van der Heiden het gevoel dat ten grondslag ligt aan deze vragen heeft beschreven, wil hij verduidelijken dat we niet zomaar kunnen nadenken over deze fundamentele vragen. Een mens, een huis, een land en zelfs de  filosofie kent een geschiedenis. We moeten de omweg belopen en langs verschillende posities uit de geschiedenis van de filosofie gaan om goed grip te krijgen op deze vragen. Hierom is de titel ‘De omweg van het denken’. Laten we samen met Van der Heiden dan deze omweg belopen om opnieuw naar de wereld om ons heen te leren kijken.