kant

laatste wijziging: 13-08-2018

410 417 S-1 Systeem kosmologische ideeën

DEEL 2    AFDELING 2     BOEK 2     HOOFDSTUK 2     SECTIE 1

Sectie 1: Het systeem van de kosmologische ideeën

Dit gedeelte handelt over kosmologische ideeën. TO DO: samenvatten

410 Om deze ideeën met systematische precisie, volgens een principe te kunnen opsommen, moeten we allereerst opmerken dat zuivere en transcendentale begrippen alleen uit het verstand kunnen voortkomen.
410 De rede geproduceerd eigenlijk helemaal geen begrip, maar bevrijdt hooguit het verstandsbegrip van de onvermijdelijke beperkingen van mogelijke ervaring.
410 De rede eist dit volgens dit grondbeginsel: als het voorwaardelijke gegeven is, is ook het hele totaal van de voorwaarden, dus het absoluut onvoorwaardelijke gegeven, omdat het eerste alleen door het laatste mogelijk is.
- 410 In de eerste plaats zijn de transcendentale ideeën dus eigenlijk niets dan tot aan het onvoorwaardelijke uitgebreide categorieën, en kunnen ze in een tafel worden ondergebracht die volgens de rubrieken van die categorieën geordend is.
- 410 In de tweede plaats zijn niet alle categorieën voor dit gebruik geschikt, maar alleen die categorieën waarin de synthese een reeks vormt, en wel een reeks van voorwaarden bij een voorwaardelijk iets, die een ondergeschikte (en geen nevengeschikte) relatie tot elkaar hebben.
411 Ik noem de synthese van een reeks aan de kant van de voorwaarden, die dus vanaf de voorwaarde die het dichtst bij een gegeven verschijning staat naar de verder verwijderde voorwaarden voortschrijdt, de regressieve synthese; en de synthese die aan de kant van het voorwaardelijke, van het dichtstbijzijnde gevolg naar het verder verwijderde gevolgen voortschrijdt, de progressieve synthese.
411 De eerste beweegt zich in antecedentia ( antecedenten: de naam voor het woord waarna een ander woord verwijst ) , de tweede in consequentia. De kosmologische ideeën hebben dus betrekking op de totaliteit van de regressieve synthese, en bewegen zich in antecedentia , niet een consequentia.
411 Om de tafel der ideeën der categorieën op te stellen, die we allereerst de twee oorspronkelijke groottes van al onze aanschouwing, tijd en ruimte.
412 //// JST + DHO In de ruimte op zichzelf is er echter geen sprake van verschil tussen progressie en regressie; die vormt geen reeks, maar een aggregaat, omdat al haar delen tegelijkertijd zijn. De ruimte vormt dus op zichzelf geen reeks, zoals de tijd
- 412 De ruimte
412 //// JST + DHO En omdat in die reeks van samengevoegde ruimtes de ruimtes die er vanaf een gegeven ruimte zijn bijgedachten altijd de voorwaarden voor de grenzen van de vorige ruimte zijn, moet het meten van ruimte ook als een synthese van een reeks van voorwaarden bij een gegeven voorwaardelijk iets worden beschouwd. Alleen verschilt de kant van de voorwaarden op zichzelf niet van de kant van de voorwaardelijke, en dus lijken regressie en progressie in de ruimte hetzelfde. omdat echter het ene deel van de ruimte niet door het andere gegeven, maar alleen begrensd wordt, moeten we elke begrensde ruimte ook als voorwaardelijk beschouwen voor zover die een andere ruimte als de voorwaarden voor haar grenzen veronderstelt, enzovoort
412 -**- I : //// Ten aanzien van de begrenzing is dus de voortgang in de ruimte ook een regressie,en betreft de transcendentale idee van de absolute totaliteit van de synthese in de reeks van voorwaarden ook de ruimte. Ik kan dus evengoed vragen naar de absolute totaliteit van de verschijning in de ruimte als dienaar die in de verstreken tijd. Of die vraag echter ooit kan worden beantwoord, zal later worden uitgemaakt.
412 -**- II : //// De realiteit in de ruimte, dat wil zeggen de materie, is een voorwaardelijk iets. de innerlijke voorwaarden daarvan zijn zijn delen, en de delen van ideeën zijn zijn verder verwijderde voorwaarden. Er vindt hier dus een regressieve synthese plaats, waarvan de leden de absolute totaliteit eist. En die synthese kan alleen maar plaatsvinden door een voltooide deling, waardoor de realiteit van de materie ofwel verdwijnt in niets, ofwel in wat niet meer materie is, namelijk het enkelvoudige. Dus is ook hier sprake van een reeks van voorwaarden en een voortgang naar het onvoorwaardelijke.
413 -**- III : //// Wat de categorieën van de reële verhouding tussen de verschijningen betreft is de categorie substantie met haar accidenten ( een attribuut dat al dan niet tot een subject behoort) niet geschikt als transcendentale idee.
413 Accidenten ( voor zover ze inherent zijn aan één enkele substantie) staan in een nevengeschikte relatie tot elkaar en vormen geen reeks.
413 //// Wel zou het begrip substantiale hier nog een idee van de transcendentale reden kunnen lijken. Maar het duidt alleen maar op het begrip aan van het object in het algemeen, dat subsisteert voor zover we dat louter denken als transcendentaal subject, zonder enige predikaten; en hier is er sprake van het onvoorwaardelijke in de reeks van verschijningen oma dus is het duidelijk dat het substantiale geen schakel van die reeks kan vormen.precies hetzelfde geldt voor substanties die met elkaar in gemeenschap staan en louter aggregaten zijn, en die niets bevatten waarop een reeks kan worden gebaseerd, omdat ze niet, als voorwaarden voor elkaars mogelijkheid, in een ondergeschikte relatie tot elkaar staan; wat we wel van de ruimtes kunnen zeggen, waarvan de grenzen nooit op zichzelf, maar altijd door een andere ruimte worden bepaald.
413 -**- IV : De begrippen van het mogelijke, werkelijke en noodzakelijke leiden tot geen enkele reeks, behalve voor zover het toevallige in het bestaan altijd als voorwaardelijk moet worden beschouwd, volgens de regel van het verstand naar een voorwaarde verwijst die het noodzakelijk maakt om weer naar een hogere voorwaarde te verwijzen, tot de rede alleen in de totaliteit van deze reeks de onvoorwaardelijke noodzakelijkheid aantreft.
414 Als we dus de categorieën selecteren die noodzakelijk leiden tot een reeks in de synthese van het menigvuldige, zijn er niet meer dan vier kosmologische ideeën, overeenkomstig de vier rubrieken van de categorieën
- 1 De absolute volledigheid van
  - 1 de samenstelling van het gegeven geheel van alle verschijningen
  - 2 de deling van het gegeven geheel in de verschijning
  - 3 het ontstaan van een verschijning in het algemeen
  - 4 de afhankelijkheid van het bestaan van het veranderlijke in de verschijning
414 Allereerst moet hierbij worden opgemerkt dat de idee van de absolute totaliteit alleen betrekking heeft op de uiteenzetting van verschijningen, dus niet op het zuivere verstand begrip van een geheel van de dingen in het algemeen.
411 Verschijningen worden hier als gegeven beschouwd, , en de rede eist de absolute volledigheid van de voorwaarden voor een mogelijkheid, voor zover die een reeks vormen, dus een absoluut (dat wil zeggen in alle opzichten) volledige synthese, waardoor de verschijning volgens verstandswetten kan worden gepresenteerd.
414 In de tweede plaats zoekt de rede in deze als een reeks, en wel regressief, voortgezette synthese van voorwaarden eigenlijk alleen het onvoorwaardelijke; als het ware de volledigheid in de reeks van premissen, die samen geen andere premissen meer vooronderstellen.
415 De idee van de volledigheid ligt in de rede, of het nu mogelijk of onmogelijk is om empirische begrippen in overeenstemming met haar te verbinden.
415 Men kan dit onvoorwaardelijke op twee manieren denken:
- 415 *** Ofwel het bestaat in de hele reeks, waarin dus alle schakels zonder uitzondering voorwaardelijk zijn en alleen hun geheel absoluut onvoorwaardelijk is, en dan noemt men de regressie oneindig. In dit geval heeft de reeks vanaf het deel dat voorafgaat geen grenzen (geen begin), dat wil zeggen ze is oneindig, en toch in haar geheel gegeven. De regressie erin is nooit voltooid, en kan alleen potentieel oneindig worden genoemd.
- 415 *** Ofwel het absoluut onvoorwaardelijke is slechts een deel van de reeks, waartoe de overige schakels van de reeks in een ondergeschikte relatie staan, ze wil dat deel zelf aan geen enkele andere voorwaarde is onderworpen. Er is een eerste schakel in de reeks, die met betrekking tot de verlopen tijd het begin van de wereld, met betrekking tot de ruimte de grens van de wereld, met betrekking tot de delen van een gegeven begrensd geheel het enkelvoudige, met betrekking tot de oorzaken de absolute zelfwerkzaamheid (vrijheid), en met betrekking tot het bestaan van veranderlijke dingen de absolute natuurlijke noodzakelijkheid heet.
  - Noot Kant: het absolute geheel van de reeks van voorwaarden bij een gegeven voorwaardelijk iets is altijd onvoorwaardelijk, omdat het buiten dat geheel geen voorwaarden meer zijn ten aanzien waarvan het voorwaardelijke zou kunnen zijn. Maar dit absolute geheel van zo’n reeks is slechts een idee, of veeleer een problematisch begrip, waarvan de mogelijkheid moet worden onderzocht, en wel met betrekking tot de wijze waarop dat het voor onvoorwaardelijke – dat is de eigenlijke transcendentale idee, waar het ons om begonnen is – bevat.
416 //// M.b.t. de terminologie van begrippen: We hebben twee termen, wereld en natuur, die soms in elkaar overlopen. De eerste duidt het mathematische geheel van alle verschijningen en de totaliteit van hun synthese aan, zowel in het grootte als in het kleine, dat wil zeggen zowel in de voortgang van die synthese de samenvoeging als in die door deling. Diezelfde wereld wordt echter ook natuurlijk genoemd, voor zover ze als een dynamisch geheel wordt beschouwd, en we ons niet bezighouden met de samenvoeging in de ruimte of de tijd om dat geheel te bepalen, maar met de eenheid in het bestaan van de verschijningen. In dit geval wordt de voorwaarde van wat gebeurt oorzaak genoemd; de onvoorwaardelijke causaliteit van de oorzaak in de verschijning heet vrijheid, en de voorwaardelijke in engere zin heet natuurlijke oorzaak. Het voorwaardelijke in het bestaan in het algemeen heet toevallig, en het onvoorwaardelijke noodzakelijk. De onvoorwaardelijke noodzakelijkheid van de verschijningen kan natuurlijke noodzakelijkheid worden genoemd.
- Definitie wereld : het mathematische geheel van alle verschijningen.
- Definitie natuur :
- Definitie oorzaak :
- Definitie vrijheid :
- Definitie natuurlijke oorzaak:
- Definitie natuurlijk noodzakelijkheid :
  - Noot Kant: Onder natuur, in adjectieve zin opgevat, verstaan we de samenhang van de bepalingen van een ding, volgens een innerlijk causaliteitsprincipe. maar onder natuur in substantieven zien verstaan het totaal van de verschijningen, voor zover die door een innerlijke causaliteitsprincipe allemaal met elkaar samenhangen. In de eerste zin spreken we van de natuur van de veranderlijke materie, van het vuur et cetera, en bedienen we ons van het woord op adjectieve wijze; maar als we over de dingen van de natuur spreken, hebben we een bestaand geheel in gedachten.
416 Ik noemde de ideeën waar we ons nu mee bezighouden eerder kosmologische ideeën, deels omdat we onder “wereld” het geheel van alle verschijningen verstaan en onze ideeën alleen op het onvoorwaardelijk in de verschijning gericht zijn, deels ook omdat het woord “wereld” in transcendentale zin de absolute totaliteit van het geheel van de bestaande dingen aanduidt, en omdat we onze aandacht uitsluitend op de volledigheid van de synthese richten (zij het eigenlijk alleen in de regressie naar de voorwaarden). Als we bovendien in aanmerking nemen dat deze ideeën allemaal transcendent zijn, hoewel ze het object, namelijk de verschijningen, naar zijn aard niet overschrijden en uitsluitend betrokken zijn op de zintuiglijke wereld, en dat ze de synthese voortzetten tot aan een graad die alle mogelijke ervaring overstijgt, kunnen ze volgens mij heel goed wereldbegrippen noemen. Met het oog op het verschil tussen het mathematisch en het dynamisch onvoorwaardelijke waarop de regressie zich richt, zou ik echter de twee eerste in engere betekenis wereldbegrippen (begrippen van de wereld in het grote en het kleine), en de twee overige transcendente natuurbegrippen willen noemen
416 //// Definitie kosmologische ideeën : De wereld is het geheel van van alle verschijningen
- Definitie wereldbegrippen :
- Definitie natuurbegrippen: