V Burgertwist en verandering

V Burgertwist en verandering van staatsvormen

---

bladzijde 198 tot en met 243 = 45 bladzijden

---

• 198 199 200 : inleiding

• 1 Politieke omwentelingen
  • gelijkheid in getal
  • gelijkheid naar verdienste
• 2 Opstand
• 3 Politieke omwentelingen: oorzaken nader uitgewerkt
• 4 Kleine oorzaken, grote gevolgen
• 5 Verandering binnen democratie
• 6 Veranderingen binnen oligarchie
• 7 Verandering binnen aristocratie
• 8 Behoud van staatsvorm
• 9 De staatsman
• 10 Alleenheerschappij : verval
• 11 Alleenheerschappij : behoud
• 12 Tirannie onbestendig, kritiek op Plato

---

.

1 Politieke omwentelingen

25-05-2022 : politieke omwentelingen:

• Franse revolutie

• Amerikaanse revolutie

• 80 jarige oorlog

---

• 201 1301 a 20 Ten gevolge van welke factoren veranderen staatsvormen?
• 201 1301 a 25 Allereerst moeten we als uitgangspunt aannemen dat het grote aantal staatsvormen te danken is aan het feit dat iedereen een beginsel van rechtvaardigheid en daarmee van proportionele gelijkheid weliswaar eensgezind erkend maar deed zoals gezegd verkeerd verstaat

30-10-2021 twee opvattingen: democratie en oligarchie, gelijkheid en ongelijkheid

• 201 1301 a  30
  • Democratie dankt haar ontstaan aan de veronderstelling dat wie in enig opzicht gelijk zijn in alle opzichten gelijk zijn:
    • omdat allen om het even vrij geboren zijn denken ze in alle opzichten gelijk te zijn
  • Oligarchie dankt haar ontstaan aan de veronderstelling dat wie in één opzicht ongelijk zijn geheel en al ongelijk zijn:
    • omdat ze niet slechts elkaars gelijken zijn in vermogen denken ze ongelijk te zijn in alle opzichten
    • Zo maakt de ene groep op grond van haar gelijkheid aanspraak op een gelijk aandeel in alles,
    • terwijl de andere groep nastreeft op grond van haar ongelijkheid een groter aandeel te krijgen, want een groter aandeel behelst ongelijkheid
    • voor beide opvattingen bestaat enige rechtvaardiging, maar in absolute zin zijn ze onjuist

• 201 1301 a 37 Dit is de reden waarom beide groepen in opstand komen wanneer ze niet het aandeel in het staatsbestel hebben dat strookt met de opvatting die elk van beide erop na houdt

• 201 1301 a 40 Degenen die het meeste recht zouden hebben om in opstand te komen maar die het minste doen zijn degenen die uitblinken in voortreffelijkheid: het ligt immers het meest in de rede alleen in absolute zin als ongelijk te beschouwen
• 201 1301 b 1 Daarentegen zijn er wel mensen van hoge afkomst die op grond van deze ongelijkheid aanspraak maken op meer dan een gelijk aandeel:
  • wat als adel geldt zijn immers degenen wier erfdeel de voortreffelijkheid en rijkdom van hun voorouders is
• 202 1301 b 5 Dit  zijn ruwweg de oorsprong en bronnen van burgertwisten
• 202 1301 b 6 Vandaar dat politieke verschuivingen op twee manieren ontstaan:
  • In het ene geval kon men tegen de bestaande staatsregeling in en verzet met het doel haar te vervangen door een andere
  • In het andere geval is het verzet niet tegen de bestaande staatsinrichting men geeft er de voorkeur aan dezelfde te behouden

25-05-2022 : Aan de ene kant van het spectrum staat bijvoorbeeld de PvdA en aan de andere kant Forum voor Democratie

25-05-2022 TO DO David van Reybrouck: “Democratie in wording”

• 202 1301 b 26 Burgertwist is het gevolg van ongelijkheid overal waarbij ongelijkheid tussen personen niet aan elk een evenredig ongelijk aandeel wordt toegekend
• 202 1301 b 27 Zo is in een gemeenschap van gelijk in een koningschap voor het leven een element van ongelijkheid. In de regel komen mensen in opstand uit en streven naar gelijkheid
• 202 1301 b 30 Maar hiervan bestaan twee vormen:
  • gelijkheid in getal
  • gelijkheid naar verdienste
• 202 1301 b 30 Met “in getal” bedoeld Aristoteles wat hetzelfde en gelijk is in aantal of grootte, met “naar verdienste” wat hetzelfde is en gelijk naar verhouding. zo is in getal 3 evenveel meer dan 2 als 2 meer is dan 1, maar naar verhouding is 4 evenveel meer dan 2 als 2 meer is dan 1; 2 is een even groot deel van vier als 1 is van 2, in beide gevallen de helft

04-11-2021 relatief en absoluut?

• 203 1301 b 40 Vandaar dat twee staatsvormen het meest blijken voor te komen, democratie en oligarchie
• 203 1302 a 1 Edele afkomst en voortreffelijkheid vindt men namelijk bij weinigen, die andere eigenschappen bij een groter aantal. Zo vindt men nergens onder mensen met noblesse en voortreffelijkheid, maar overal veel welgestelden

• 203 1302 a 4 Maar in een situatie waarin een stad in alle opzichten strikt volgens één van beide vormen van gelijkheid is georganiseerd is verkeerd.
  • De praktijk wijst uit:
    • Niet één zo’n staatsinrichting heeft het gehouden
    • De verklaring hiervoor is dat, als men aan het begin een principiële fout maakt, hieruit aan het eind onvermijdelijk een slecht resultaat voortvloeit
    • Vandaar dat men soms getalsmatige gelijkheid moet hanteren, soms die op grond van verdienste
    • Toch is democratie stabieler dan oligarchie en minder onderhevig aan beruchte twist
    • de oligarchie kent namelijk twee soorten burger twist, die tussen oligarchen onderling en die tussen oligarchen en volk
    • Democratie kent alleen verzet tegen oligarchie, geen noemenswaardige burgertwist onder het volk zelf
    • Ook staat de staatsvorm die ook de middenklasse steunt dichter bij democratie dan bij oligarchie; dit is dan ook de meest stabiele van al deze staatsvormen

.

2 Opstand

• 203 1302 a 20 Drie oorzaken m.b.t. burgertwisten en wisselingen van staatsvorm:
  1. Welke geestesgesteldheid?
  2. Welk doel willen zij bereiken?
  3. Wat vormt de aanzet tot de verstoring van de politieke orde?
• 204 1302 a 30 M.b.t. tot punt 1 : Zo’n streven kan terecht zijn maar ook ten onrechte: dan komt de mindere in opstand om gelijk te worden en de gelijke om de meerdere te worden
• 204 1302 a 40 Mensen raken […] ook in conflict met elkaar
• 204 1302 b 5 De andere oorzaken zijn machtsmisbruik, angst, superioriteit, minachting, onevenredige macht uitbreiding;

• • en verder, op een andere manier,
    • kuiperij, onoplettendheid, onbeduidende veranderingen, en gebrek aan homogeniteit

.

3 Politieke omwentelingen: oorzaken nader uitgewerkt

• 205 1302 b 6 Welke invloed deze factoren machtsmisbruik en winstbejag hebben, en hoe zijn oorzaak tot opstand zijn, lijkt wel duidelijk: als degenen die een bestuurder Albert leden zich krenkend gedragen en zichzelf willen bevoordelen komen burgers in opstand oma zowel tegen medeburgers die zich misdragen als tegen een staatsinrichting die hun dit mogelijk maakt. Als regeerders hun persoonlijk voordeel realiseren, gaat niet altijd ofwel ten koste van privé vermogens of van de algemene middelen

25-05-2022 Zie voor het begrip macht ook Hobbes

• 205 1302 b 12 Maar het is ook evident wat eerzucht kan aanrichten en hoe zij tot burgertwist leidt: als mensen zelf geen aanzien genieten, maar zien dat anderen dit wel doen, worden ze opstandig
• 205 1302 b 15 Machtspositie is oorzaak van burgertwist wanneer iemand (hetzij één  persoon of meerdere) meer macht heeft dan goed is voor het evenwicht in de polis of de macht van de regering: uit zulke situaties komt gewoonlijk een alleenheerschappij of dynastieke oligarchie voor. Daar bestaat op sommige plaatsen, bijvoorbeeld in aan God en Athene, het gebruik ostracisme toe te passen. Beter is het van meet af aan te zorgen dat niemand zoveel macht kan hebben, dan eerst dit toe te laten en laten trachten te herstellen
  • Ostracisme (scherven) was in de Atheense democratie een stemprocedure in Volksvergadering om politieke leiders (generaals) die men te machtig vond voor tien jaar te verbannen. Men probeerde zo waarschijnlijk al te grote tegenstellingen binnen de politieke gemeenschap (polis) te overbruggen.

• 205 1302 b 22 Angst is een reden tot burger twist zowel voor die onrecht hebben bedreven, bevreesd als zij zijn te worden gestraft, als voor hen die verwachten slachtoffer van onrechte worden en dit willen voorkomen

• 205 1302 b 25 Ook minachting is reden tot vijandigheid en burger twist, bijvoorbeeld in olieachtige, wanneer degene die van deelname aan de regering uitgesloten zijn de meerderheid vormen (dan denken ze sterker te zijn), maar ook in democratieën waar de welgestelden in opstand komen uit minachting voor ordeloosheid en anarchie

• 206 1302 b 35 Wisselingen van staatsvorm ontstaan ook door onevenredige groei. Vergelijken staat met een lichaam

25-05-2022 Met betrekking tot bevolkingsgroei: momenteel speelt het begrip “omvolking” een rol in de media. Met namen door een organisatie zoals “ongehoord Nederland“. De vraag is of dit wel of niet racistisch is

• 206 1303 a 15 Maar staatsvormen veranderen ook zonder burgertwist. Dit kan door kuiperij (intriges)

• 206 1303 a 20 Ook onoplettendheid kan de oorzaak zijn, wanneer men bij zonen die niet loyaal zijn aan de staatsvorm door gezaghebbende ambtenaren toelaat

25-05-2022 Onoplettendheid? Hoe zijn Poetin en Erdogan aan de macht gekomen? TO DO 

• 206 1303 a 21 Verder kunnen ook onbeduidende veranderingen de oorzaak zijn. Met onbeduidende veranderingen bedoeling dat dikwijls ongemerkt een grote verandering van wettelijke regelingen ontstaat wanneer men het onbeduidende over het hoofd ziet
• 206 1303 a 23 Aldus bijvoorbeeld in Ambracië: de vermogens kwalificatie was klein, maar tenslotte konden ook mensen zonder inkomenbestuur zouden bekleden, doordat men weinig of geen verschil zag tussen een beetje en niets

• 207 1303 a 26 Heterogene oorsprong van de bevolking is ook een factor die de burgertwist leidt, en dit blijft een gevaar doordat men eendracht weet te bereiken

25-05-2022 Er wonen bijvoorbeeld 10% etnische Russen in de Baltische staten. Vergelijk ook het aantal moslims in Nederland. Huidskleur is zichtbaar, dat is de reden waarom Oekraïners momenteel anders behandeld worden dan Syriërs bij het probleem met betrekking tot migratie

• 207 1303 b 5 In een oligarchie komt het volk in opstand als het zich onrechtvaardig behandeld voelt, in een democratie doen aanzienlijk in dit omdat ze niet meer dan gelijke rechten hebben terwijl  zij  wel meer dan gelijken zijn

• 208 1303 b 8 Soms raakt een polis ook wegens haar ligging in burgertwist verwikkeld, namelijk wanneer het gebied door haar natuurlijke ligging niet geschikt is om één enkele polis te vormen (geografische ligging)

• 208 1303 a De belangrijkste tegenstelling vormen ongetwijfeld voortreffelijkheid en slechtheid, vervolgens rijkdom en armoede

25-05-2022 Zie ook Marx

08-11-2021 dus Aristoteles ziet als hoofdoorzaak voortreffelijkheid en goed en kwaad, en pas op de tweede plaats armoede.

.

4 Kleine oorzaken, grote gevolgen

• 208 1303 b 20  […] een conflict in een liefdesaffaire tussen twee jonge mannen […]
• 209 1304 a 1 […] De schoonfamilie, die zich vernederd voelde […] ter dood hebben gebracht
• 210 1304 b 5 Zo zien in het algemeen gesproken bij alle staatsvormen oorsprong en oorzaken van Brugge twisten en omwentelingen eruit. De ene keer bereikt men de verandering van staatsvorm met geweld, de andere keer door bedrog

.

5 Verandering binnen democratie

• 211 1304 b 21 Democratieën ondergaan veranderingen vooral ten gevolge van het schandelijke geïntegreerde van de volksleiders. De ene keer dienen deze individueel valse aanklachten in tegen vermogende burgers en dwingen en zo gaat samenwerken (gemeenschappelijke angst brengt zelfs de grootste vijand elkaar) de andere keer bereiken zij hem door het volk collectief tegen dreiging op te zetten

25-05-2022 Bijvoorbeeld Forum voor Democratie (Baudet)

• 212 1305 a 10 Wanneer in vroeger dagen één en dezelfde persoon volksleider en legeraanvoerder was Judith telkens uit op tirannie; bijna alle tirannen van weleer zijn uit de volksleiders voortgekomen
  • tegenwoordig werken dankzij de vlucht die welsprekendheid heeft genomen kunnen er sprekers zich wel op tot volksleiders, maar door onervarenheid in krijgszaken kunnen zij, afgezien van enkele pogingen daartoe hier of daar, niet de macht grijpen

25-05-2022 Tegenwoordig is iemand als Kaisa Ollengren minister van defensie . . . Totaal onkundig, maar wel volledig politiek verantwoordelijk voor iets waar ze volgens mij geen verstand van heeft

25-05-2022  Hier moest ik meteen denken aan het boek 1984 van George Orwell, we hebben ook het begrip “framing” uitgebreid besproken

• 212 1305 a 15 Een tirannie kon vroeger ook gemakkelijker ontstaan dan tegenwoordig doordat de belangrijke bestuursambtenaar in handen waren van een beperkt aantal personen
  • prytanie
    • Een prytaan / prytanen was een term die gebruikt werd om de leidende figuren van de regering van een polis in het oude Griekenland mee aan te duiden.
• 213 1305 a 30 Maar een traditionele democratie kan ook niet de meest moderne vorm hiervan overgaan. Waar staatsambten worden bezet door verkiezing maar niet op grond van inkomens kwalificatie, en het volk de de keuze maakt, probeer ambitieuze kandidaten bij het volk in het gevlij te komen en brengen het in een zo machtige positie dat het voor ook over de werkelijke absoluut gezag uitoefent. Remedie die dit verhinderd of althans beperkt is een regeling waarbij bestuurders door de stamverbanden worden benoemd, die door het volk als geheel

.

6. Veranderingen binnen oligarchie

• 213 1305 a 36 In een oligarchie zijn vooral 2 op het oog springende factoren oorzaak van omwentelingen
  • 213 1305 a 37 Ten eerste gaat het mis als het volk onrechtvaardig behandeld, want dan vindt het iedereen het goed als beschermer
• 213 1305 b 2 Maar een aanzet door opstand kan ook uitgaan van anderen dan oligarchen
  • 213 1305 b 9 […] sommige plaatsen mogen namelijk vader en zoon niet tegelijkertijd de functie bekleden […]
• 214 1305 b 25 Ten tweede wordt een oligarchie uitgehold van binnenuit, bijvoorbeeld wanneer haar leden uit onderlinge rivaliteit zich bedienen  van demagogische praktijken. zulke demagogie in twee vormen. De ene beperkt zich tot de oligarchen zelf: al is de kring van olie gaat een heel klein, dan nog kan iemand binnen die kring zich als demagoog gaan gedragen
• 214 1305 b 30 De andere vorm vindt men wanneer leden van de oligarchie het volk demagogisch bepelen
• 214 1305 b 40 Omwentelingen ontstaan in een oligarchie ook wanneer leiders door een extravagante levensstijl hun privébezit hebben verkwanseld
• 215 1306 a 5 […] Soms proberen ze meteen veranderingen aan te brengen, soms plunderen ze de staatskas 

• 215 1306 a 10 Wanneer een oligarchie daarentegen een gezin is hij zei niet gemakkelijk van binnenuit te vernietigen

• 215 1306 a 20 Een omwenteling kan in een oligarchie voorkomen in vredestijd zowel als in oorlogstijd

• 216 1306 a 32 Burgertwisten ontstaan ook doordat binnen een oligarchie de ene groep wordt aangesteld door de andere, of slachtoffer wordt van intriges in huwelijksaangelegenheden of processen

• 216 1306  b 10 Ook uit toevalsfactoren kan een omwenteling ontstaan, is een zogenaamde Politea zowel als een oligarchieën waarheid van de hoogte van het inkomen afhangt of men toegang heeft tot de raad, rechtbanken en andere bestuursambten

25-05-2022 Vergelijk: “oligarchen in Rusland” : Hoelang blijft Poetin aan de macht?

.

7 Verandering binnen aristocratie

• 217 1306 b 21 In een aristocratie komen burgertwisten onder andere voort uit het gegeven dat weinig mensen toegang hebben tot ambten.
  • Dit is dezelfde oorzaak die als gezegd ook een oligarchie in beroering brengt, wat voor de hand liggend omdat ook aristocratie in zekere zin een oligarchie is:
    • in beide staatsvormen is de regerende groep weinig talrijk, zij is niet om dezelfde reden,
    • en daarom ook wel gedacht dat ook aristocratie een vorm van oligarchie is
• 217 1307 a 6 Maar de teloorgang van een Politeïa en van een aristocratie wordt vooral veroorzaakt door schending van rechtvaardigheid in de staatsorde zelf
  • De oorsprong van zulk verval is gelegen in een onevenwichtige verhouding:
    • in een Politeïa jaar tussen democratische en oligarchische  elementen,
    • in een aristocratie tussen deze twee en voortreffelijkheid,
    • maar vooral tussen democratie en oligarchie.
      • Dit zijn er twee elementen die een Politeïa, net als de meeste zogeheten aristocratie in, probeert te combineren;
      • alleen de verhouding ertussen verschilt aristocratie van de zogenaamde Politeïa, en hieraan is het te danken dat een aristocratie minder duurzaamheid toont en een Politeïa neer
• 218 1307 a 15 De vormen die meer naar oligarchie neigen noemt men aristocratie, die nog in haar heerschappij van het volk neigen, Politeïa
  • Vandaar dat is het laagste stabieler zijn dan eerstgenoemde: groter aantal heeft immers grotere macht, en de mensen zijn hier tevreden als de gelijke rechten hebben.
  • Daarentegen zijn mensen die in rijkdom leven geneigd wanneer de staatsinrichting hun bevoorrechte positie geeft hun macht te misbruiken en eigen voordeel na te streven

• 218 1307 a 21 In het algemeen komt het erop neer dat de staatsvorm veranderd in de richting waartoe ze al een zekere neiging vertoonde, gegeven dat de dominerende groep zijn positie zal trachten te versterken.
  • Een Politeïa gaat bijvoorbeeld over een democratie,
  • een aristocratie in oligarchie.
    • Of ook gaan ze in hun tegendeel over; bijvoorbeeld van aristocratie naar democratie, want als de armere groepen zich benadeeld voelen veranderen ze de staatsvorm in zijn tegendeel;
    • ofwel van Politeïa naar oligarchie; alleen waar gelijkheid op grond van verdienste bestaat
    • en ieder bezit wat hen toekomt is duurzaamheid verwacht

• 218 1307 a 35 Omdat alle aristocratische staatsvormen nodig grafisch karakter hebben is er bovendien voor aanzienlijke gemakkelijker hun bezit uit te breiden, zoals bijvoorbeeld in Sara,

• 219 1307 b 1 Het meest onopgemerkt verloopt verandering in aristocratieën,  doordat deze beetje bij beetje in verval raken
• 219 1307 b 5 Wie eenmaal één element dat voor de staatsvorm van belang is prijsgeeft verandert daarna lichter ook een wat belangrijker element, totdat de hele politieke orde is ontwricht

• 219 1307 b 20 Alle staatsvormen worden nu eens van binnenuit, dan weer van buitenaf ondermijnd. Dit laagste komt voor wanneer er, hetzij vlak in de buurt of verder weg, een stad is met een tegengestelde staatsvorm hier macht groot is

.

8 Behoud van staatsvorm

• 220 1307 b 30 Het volgende onderwerp is instandhouding van de staatsvorm

• 220 1308 a 10 De vorm van gelijkheid democraten voor het volk willen bereiken, is voor gelijkwaardige mensen niet alleen rechtvaardig maar ook nuttig
• 221 1308 a 20 Bij een dergelijke regeling vervalt een aristocratie op een oligarchie bovendien minder snel tot een dynastie, want wie maar korte tijd een bestuursfunctie bekleedt nog minder makkelijk zijn macht misbruiken dan niet langer doet, en juist dit laatste is waar waardoor zich binnen een oligarchie of een democratie een tirannie kan ontwikkelen
• 221 1308 a 35 Het begin van van een kwaad herkennen is niet iedereen gegeven: het kenmerkt een staatsman

• 221 1308 a 36 Staatkundige veranderingen in een oligarchie of een Politeïa kunnen worden veroorzaakt doordat de vermogenskwalificatie ongewijzigd blijft terwijl er geld in overvloed is
• 221 1308 b 1 Als de som nu een veelvoud, of een fractie, is van de officiële kwalificatie die voor het burgerschap werd vastgesteld, is het goed door een wettelijk voorschrift deze kwalificatie aangescherpte dan wel te versoepelen:  wij doen daar waar het het juiste getal vermenigvuldigen, bij afname haar te verlagen

• 222 1308 b 11 Een regel die voor alle staatsvormen geldt is dat niemand onevenredig veel macht mag krijgen
• 222 1308 b 25 Om dezelfde redenen moet men een waakzaam oog houden voor een deel van de oorlog bijzondere voorspoed kent

• 222 1308 b 35 Het belangrijkste in iedere staatsvorm is dat door wetten zowel als verdere reglementen is verzekerd dat bestuurders niet na uitoefening van hun ambt geldelijk gewin kunnen behalen
• 223 1309 a 10 Om te voorkomen dat mensen zich verrijken uit gemeenschappelijke middelen is het goed de kas te laten overdragen waar alle burgers bij zijn
• 223 1309 a 20 […] Beter is het hen (welgestelden), zelfs tegen hun wil, te verhinderen zich te belasten met kostbare maar nutteloze publieke diensten als organisatie van toneelkoren, fakkelloop en dergelijke
• 223 1309 a 25 Dan zullen de vermogens gelijkmatiger verdeeld zijn en kan uit de onbemiddelde een groter aantal tot welstand geraken

25-05-2022 Dit doet meteen denken aan de vermogensongelijkheid die Piketty heeft beschreven

• 223 1309 a 30 In democratie zowel als oligarchie is het nuttig hen die een geringer aandeel in de politieke macht hebben in allerlei dingen gelijk te stellen of zelfs een voorkeurspositie toe te kennen

.

9 De staatsman

• 224 1309 a 35 Wie de hoogste bestuursambtenaar wil bekleden moet over drie eigenschappen beschikken:
  • loyaliteit
  • bijzondere bekwaamheid
  • rechtvaardigheid
    • Als immers niet in alle staatsvormen hetzelfde rechtvaardig is moeten er noodzakelijkerwijs verschillende vormen van rechtvaardigheid bestaan
• 224 1309 b 5 In het kader van deze eigenschappen moet men voor een legeraanvoerder meer op deskundigheid letten dan op voortreffelijkheid
• 225 1309 b 20 Naast dit alles mag men 1 ding niet uit het oog verliezen dat in de praktijk van de ontaarde staatsvormen wel uit het oog verloren wordt, het juiste midden
• 225 1309 b 35 […] dat een wetgever en staatsman moet weten welke volksgezinde maatregelen tot behoud van de democratie en welke tot haar vernietiging leiden, en welke oligarchische maatregelen tot die van een oligarchie
• 226 1310 a 15 […] opvoeding in de geest van de staatsvorm

25-05-2022 Met betrekking tot opvoeding:  “burgerschap” als vak zal in het onderwijs veel meer een centrale rol moeten spelen. De opvoeding met betrekking tot democratische waarden is zeer belangrijk

• 226 1310 a 20 Opgevoed zijn in de geest van betekent niet dat mensen doen wat oligarchen of voorstanders van democratie graag willen maar ze doen waardoor een oligarchisch respectievelijk democratisch stelsel kan functioneren

25-05-2022 Het beruchte artikel 23 zou uit de grond werd geschrapt moeten worden

• 226 1310 a 26 In democratieën die als die bij uitstek democratisch worden beschouwd is een situatie ontstaan die in strijd is met het belang van de staat; de oorzaak is dat men het begrip vrijheid onjuist definieert

.

10 Alleenheerschappij : verval

Besproken op 08-06-2022

• 227 1310 b 10 Koningschap en tirannie, twee vormen van alleenheerschappij,  hebben hun voorsprong in recht tegenovergestelde oorzaken
• 228 1311 a 1 Doelstelling van een koning is wat nobel is, van een tiran genot 

Bladzijde 228 t/m 231 : Onrecht, lichamelijke mishandeling, eerzucht, angst en minachting zijn redenen tot opstanden bij alleenheerschappij

.

11 Alleenheerschappij : behoud

• 234 1313 b 10 […] moet een tiran zien goed op de hoogte te blijven van wat ieder van zijn onderdanen toevallig zegt of doet; sterker nog, hij moet voor geheime politie zorgen

24-05-2022 KGB

• 235 1313 b 20Kenmerkend voor tirannen is ook dat zij hun onderdanen tot armoede brengen, zodat deze gelegen aan de macht kunnen onderhouden en zo druk met hun dagelijks werk bezig zijn dat ze geen tijd hebben om een aanslag te plegen […]
• 235 1314 a 5 Slechte mensen zijn ook bruikbaar voor slechte praktijken:  “met de ene spijker op de andere slaan”
• 236 1314 a 15 Een tirannie beoogt 3 dingen:
  • dat onderdanen geen gevoel van eigenwaarde hebben
  • Dat onderdanen elkaar grondig wantrouwen
  • onderdanen onmachtig maken

08-06-2022 Rusland tegenwoordig: social media

08-06-2022 Rutte is geen tiran, maar veroorzaakte wel de toeslagenaffaire doordat de tweede kamer strengere regels wilde met betrekking tot fraude

• 239 1315 a 30 Heraclitus : “Het is riskant met woede te strijden: die eist het eigen leven als betaling”

• Poetin is maar een klein mannetje . . . 

08-06-2022 Berlusconi

.

12 Tirannie onbestendig, kritiek op Plato

24-05-2022 TO DO Plato staat

• 240 Ondanks alles hebben oligarchie en tirannie een kortere leven duurder dan alle andere staatsvormen

08-06-2022 Deze uitspraak van Aristoteles moet gezien worden in de context van zijn tijd. Zie hiervoor de periode van Solon, de chaos van de 30 tirannen, en de tijd daarna.

08-06-2022 Ik ben een wereldburger, net als Fokke. Corrie vindt zichzelf meer een Nederlander

• 241 1316 a 1 In de Staat wordt door Socrates wel uitleg gegeven over staatkundige veranderingen, maar niet op een bevredigende manier. In het geval van de beste staatsvorm, die op de eerste is, noemt hij bijvoorbeeld niet de verandering die hiervoor specifiek kenmerkend is
• 241 1316 a 5 Volgens Socrates is de oorzaak dat dat niets duurzaam is me alles een soort cyclische verandering ondergaat,
  • en dat het beginpunt ligt in    een getal stelsel
  • waarin de verhouding van drie staat tot vier gepaard met het getal vijf twee harmonische reeksen oplevert, waarmee hij bedoelt,  wanneer de figuur die bij de getalsverhoudingen hoort driedimensionaal is
    • NOOT 107 Plato Staat 545 c8 – 547 c5
      • Het eindgetal is het grondgetal 10 van het decimale stelsel. Dit is het grondgetal van de goddelijke wereld. W
      • Zie hiervoor de interpretatie van J. Adam (1891)  The Nuptial Number of Plato, ed. KAIROS, 1985.
      • https://en.wikipedia.org/wiki/Plato%27s_number :
        • Plato’s getal is een getal waarnaar Plato raadselachtig verwijst. De tekst is notoir moeilijk te begrijpen en de bijbehorende vertalingen laten geen eenduidige interpretatie toe. Er is geen echte overeenstemming over de betekenis of de waarde van het getal. Het wordt ook wel het “geometrische getal” of het “huwelijksgetal” (het “nummer van de bruid”) genoemd. De passage waarin Plato het getal introduceerde, is besproken sinds het werd geschreven, zonder consensus in het debat. Wat de werkelijke waarde van het getal betreft, is 216 de meest voorgestelde waarde ervoor, maar 3.600 of 12.960.000 worden ook vaak overwogen.
    • NOOT 108 Plato Staat 546 c1-1
      • In deze passage is sprake van een “huwelijksgetal” , wat volgens Socrates in ieder jaar staat de beste tijd voor voortplanting bepaalt
• 241 1316 a 10 Waarom zou deze verandering voorbehouden zijn aan de staatsvorm die hij als beste noemt en niet gelden voor allemaal, over alles wat ontstaat?
• 241 1316 a 15 En is het werkelijk de factor tijd die zorgt dat ook maar niet tegelijk begonnen is wel tegelijk verandert?
• 242 1316 a 40 Het is ook onzinnig te denken dat de staatsvorm in een oligarchie verandert alleen maar doordat de mensen die bestuursambtenaren vervullen geldwolven en speculanten zijn,
  • in plaats van door de werkelijke oorzaak:
  • dat mensen hier veel groter vermogen bezitten dan anderen het niet billijk vinden dat de bezitloze een even groot aandeel in de polis heeft als de bezittende klasse

08-06-2022 Zie gedachtegang van Marx

• 243 1316 b 25 Hoewel oligarchie en democratie in een aantal verschillende vormen voorkomen spreekt Socrates over hun veranderingen als bestond er elk van beiden maar één